Prezydent Bronisław Komorowski. Fot. PAP/J. Turczyk
Prezydent Bronisław Komorowski skierował do Sejmu projekt nowelizacji ustawy, której celem jest umożliwienie ekshumacji i godnego pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-1956. Zmiana przepisów pozwoli m.in. zakończyć poszukiwania ofiar na Łączce w Warszawie.
"Przywracanie tożsamości ofiarom terroru komunistycznego jest obowiązkiem państwa i społeczeństwa. Przeszkodę dla tych działań stanowi brak stosownych regulacji prawnych, dotyczących sytuacji, gdy w miejscach pochówków ofiar reżimu komunistycznego, w latach późniejszych, za przyzwoleniem i wiedzą ówczesnych władz, zezwalano na ponowne pochówki" - poinformowała Kancelaria Prezydenta, która w czwartek przedstawiła projekt na swojej stronie internetowej.
Kancelaria zwróciła uwagę, że obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości ekshumacji zwłok i szczątków z tzw. późniejszych grobów, co jest w wielu przypadkach konieczne dla umożliwienia ekshumowania ofiar reżimu komunistycznego z grobów położonych niżej. Projektowana nowelizacja dotyczy trzech ustaw: o grobach i cmentarzach wojennych, o cmentarzach i chowaniu zmarłych, a także o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Najważniejsza zmiana - jak już wcześniej informowała PAP - polega na tym, że będzie można z urzędu przenieść na stałe groby współczesne, o ile pod nimi będą znajdować się szczątki ofiar wojny, w tym zbrodni komunistycznych z lat 40. i 50. Chodzi m.in. o to, by w takim miejscu można było wznieść pomniki lub mauzolea upamiętniające ofiary totalitarnych represji. Decyzję o przeniesieniu nagrobków będzie podejmował wojewoda (w jego kompetencjach leży opieka nad grobami wojennymi) na wniosek Instytutu Pamięci Narodowej, który wcześniej stwierdzi, że w danym miejscu znajdują się szczątki ofiar.
"Skierowanie przez pana prezydenta tej propozycji nowelizacji ustaw jest niezwykle ważne. Umożliwi nam kontynuację prac na Łączce, a także prowadzenie prac w wielu innych miejscach w Polsce. Pozwoli to spełnić oczekiwania rodzin ofiar, co ma bardzo duże znaczenie nie tylko dla Instytutu Pamięci Narodowej, ale także dla społeczeństwa" - powiedział w czwartek PAP prezes IPN Łukasz Kamiński.
"Skierowanie przez pana prezydenta tej propozycji nowelizacji ustaw jest niezwykle ważne. Umożliwi nam kontynuację prac na Łączce, a także prowadzenie prac w wielu innych miejscach w Polsce. Pozwoli to spełnić oczekiwania rodzin ofiar, co ma bardzo duże znaczenie nie tylko dla Instytutu Pamięci Narodowej, ale także dla społeczeństwa" - powiedział w czwartek PAP prezes IPN Łukasz Kamiński.
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, przeniesienie grobów może odbyć się wyłącznie na umotywowaną prośbę lub za zgodą krewnych pochowanych osób (przy akceptacji inspektora sanitarnego).
"Zmiana przepisów ma dać podstawę m.in. do przenoszenia grobów wybudowanych w latach późniejszych, pod którymi znajdują się szczątki ofiar komunizmu z lat 40. i 50., po to, by zadośćuczynić ofiarom reżimu komunistycznego i ich rodzinom" - podała Kancelaria Prezydenta. Podkreślono, że nowe przepisy wprowadzą gwarancję, że "w przypadku, gdy z ekshumacją wiąże się konieczność przeniesienia grobu na inne miejsce, wydanie decyzji o ekshumacji i przeniesieniu grobu poprzedza się rokowaniami z najbliższą pozostałą rodziną osoby zmarłej lub osobami, które dokonały pochówku".
"Projektowana ustawa przewiduje dodanie przepisu zobowiązującego wojewodę do ponoszenia kosztów wszystkich czynności wynikających z wydanej decyzji o ekshumacji" - dodaje kancelaria.
Potrzeba nowelizacji przepisów wiąże się z m.in. obecną sytuacją na Łączce Cmentarza Wojskowego w Warszawie, gdzie przeszkodą w kontynuowaniu przez Instytut Pamięci Narodowej ekshumacji szczątków ofiar z lat 40. i 50. są znajdujące się nad nimi groby z lat 80. Ich przeniesienie wymaga uzyskania zgody, jak ocenia IPN, kilku tysięcy krewnych pochowanych tam osób, co jest zadaniem niewykonalnym. Inicjatywa prezydenta ma umożliwić zakończenie tych prac.
W latach 1982-1984 pochowano na Łączce ok. 200 osób uznanych za zasłużone dla państwa. Zasłużeni byli m.in. wyższymi oficerami Wojska Polskiego - służb medycznych, inżynieryjnych, logistycznych. Na terenie tym chowano także sędziów okresu stalinowskiego, oficerów Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Informacji Wojskowej. Tymczasem wśród poszukiwanych przez IPN na Łączce ofiar UB są wybitne postaci polskiej historii, m.in. gen. August Emil Fieldorf i rtm. Witold Pilecki. (PAP)
nno/ gma/ je/
