Prof. Andrzej Markowski doktorem h.c. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego

Podczas uroczystego posiedzenia senatu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego (UJK), rektor uczelni prof. Jacek Semaniak przypomniał, że doktorat honoris causa jest najwyższym wyróżnieniem, jakie uniwersytet może nadać osobom o "szczególnych zasługach dla nauki, kultury, edukacji i życia społecznego". "Uznanie budzi zaangażowanie pana prof. Markowskiego i jego osiągnięcia w każdym z tych obszarów" – podkreślił rektor.

W laudacji prof. Marek Ruszkowski mówił o Markowskim jako o człowieku zasłużonym dla polskiej kultury narodowej, organizatorze życia naukowego, oraz "niestrudzonym popularyzatorze wiedzy o języku i racjonalnym propagatorze poprawnej polszczyzny". "Bohater dzisiejszej uroczystości to nie tylko wybitny uczony (…) ale także, a może przede wszystkim, człowiek, który ujmuje otwartością, bezpośredniością i życzliwością, czym zyskuje sympatię otoczenia" – podkreślił prof. Ruszkowski.

Prof. Markowski dziękując za wyróżnienie przypomniał o swoich rodzinnych związkach z Kielecczyzną. Na południu regionu w gminie Skalbmierz urodził się jego ojciec. Z tego regionu pochodzi też blisko spokrewniona z ojcem lingwisty rodzina Niziurskich (pisarza Edmunda Niziurskiego).

W swoim wykładzie prof. Markowski mówił o polszczyźnie, która może stać się przedmiotem fascynacji każdego, kto zacznie zawracać uwagę na język, jakim posługuje się na co dzień. "Język jest w nas i używamy go tak, by osiągnąć określony cel, na przykład wyrazić swoje myśli, poglądy, uczucia, przekazać informacje, przekonać kogoś do czegoś. Ale czasem coś powoduje, że zaczynamy zwracać uwagę na słowa – na to, co one znaczą, jak ich użyć, dlaczego są takie a nie inne, czy są poprawne czy niepoprawne?" – mówił.

Jak zaznaczył najczęściej naszą uwagę zwraca zabawne przekręcanie wyrazów przez dzieci czy nieznane nam zapożyczenia, których używają nasi rozmówcy.

„Przeżywamy moment zadziwienia, które jest pierwszym etapem świadomego kontaktu z językiem, a jeżeli jest ono trwałe, to przerasta się w zainteresowanie. (…) Kwestie językowe mogą być i ważne, i ciekawe. Są ciekawe, gdyż bliższe przyjrzenie się słowom i związkom wyrazowym pokazuje, jakimi drogami podążały i podążają ludzkie myśli, a także to, jak ujmowali rzeczywistość nasi przodkowie" – podkreślił lingwista.

Jak mówił Markowski, gdy poznamy już język, to mogą nas zafascynować różne zagadnienia związane z polszczyzną, np. odkrywanie podobieństw w słowach z pozoru niepodobnych, dzieje zapożyczeń językowych, odkrycie gwar ludowych czy odmian środowiskowych języka.

Andrzej Markowski urodził się w 1948 r. we Wrocławiu. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim – tytuł magistra uzyskał na tej uczelni w 1971 r. W 1976 r. na podstawie rozprawy"„Antonimy przymiotnikowe we współczesnej polszczyźnie", uzyskał stopień doktora. W 1990 r. - stopień doktora habilitowanego, dzięki rozprawie "Leksyka wspólna różnym odmianom polszczyzny". Od 1993 r. piastował stanowisko profesora nadzwyczajnego UW, a w 1996 r. otrzymał tytuł profesora.

Zainteresowania naukowe prof. Markowskiego dotyczą przede wszystkim semantyki, leksykologii, leksykografii i kultury języka. Opublikował 41 książek (monografii, słowników, opracowań popularyzujących wiedzę językoznawczą, podręczników szkolnych i akademickich) oraz ponad 180 artykułów naukowych i kilkaset felietonów popularnonaukowych.

W laudacji prof. Marek Ruszkowski mówił o Markowskim jako o człowieku zasłużonym dla polskiej kultury narodowej, organizatorze życia naukowego, oraz "niestrudzonym popularyzatorze wiedzy o języku i racjonalnym propagatorze poprawnej polszczyzny"

Działalność popularyzatorska językoznawcy obejmuje nie tylko publikacje, ale także audycje radiowe – nadawane od 43 lat w programach Polskiego Radia (ponad 6 tys. nagrań) i telewizyjne, a także odczyty i wykłady wygłaszane dla różnych grup odbiorców, m.in. dziennikarzy, biznesmenów, bankowców, samorządowców, nauczycieli, uczniów. Prof. Markowski jest również autorem tekstów dyktand, w organizowanym od 1987 r. konkursie ortograficznym "Ogólnopolskie dyktando".

Językoznawca przygotował także kilkanaście szkoleń dla polskich tłumaczy w Unii Europejskiej. Przez wiele lat współpracował z Uniwersytetem w Moguncji, jako wykładowca języka polskiego i współautor polsko-niemieckiego słownika neologizmów. Upowszechniał język polski na wykładach we Florencji, Pradze, Bratysławie, Sztokholmie i Mińsku Białoruskim.

Prof. Markowski pełni funkcję przewodniczącego Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk oraz wiceprzewodniczącego Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

W 2010 r. został wyróżniony Honorowym Złotym Mikrofonem "za wybitne osiągnięcia w propagowaniu pięknej polszczyzny na wszystkich antenach Polskiego Radia". Pracuje w Instytucie Języka Polskiego Wydziału Polonistyki UW. (PAP)

ban/ par/