Zbiór wierszy kolaży „G”, autorstwa Ryszarda Krynickiego, wydało krakowskie Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK. „To pierwsza dokładna kopia oryginału z 1971 r.” – poinformowała PAP przedstawicielka MOCAK-u Magdalena Mazik.
Nad tomikiem „G” Ryszard Krynicki pracował od jesieni 1967 do stycznia 1971 r. Do stworzenia zbioru wierszy kolaży autor wykorzystał nagłówki artykułów oraz fragmenty tekstów prasowych. Tomik po raz pierwszy ukazał się w 1971 r. w jednym, przygotowanym przez autora, egzemplarzu. Wcześniej, w 1999 r., Biuro Literackie wydało „G” – był to zbiór tekstów, ale pozbawiony kolaży.
Krakowski MOCAK wydał „G” w serii 99 egzemplarzy sygnowanych przez poetę. „To edycja unikatowa, bibliofilska. Jest dostępna zarówno w księgarni, jak i w bibliotece MOCAKU” – powiedziała Mazik.
Jak dodała, publikacja „G” wpisuje się w muzealny program promocji twórczości poetów. W 2013 r. MOCAK udostępnił wystawę oryginalnych tomików Krynickiego oraz plakatów, na których widniały teksty bliskich Krynickiemu wierszy, m.in. "Jasne niejasne" Julii Hartwig, "Kolonia, Am Hof" Paula Celana, "Upadek" Tadeusza Peipera. Z kolei w 2014 r. placówka zorganizowała ekspozycję 270 kolaży Wisławy Szymborskiej.
Krytyk sztuki i dyrektor MOCAK-u Maria Anna Potocka tak pisze o tomiku "G" Krynickiego: „Jest to poezja, która operuje językiem ograniczonym do fraz znalezionych w gazetach. (…) Użycie takiego języka wymaga uzasadnienia. Czymś takim jest tutaj wizualizacja. Powstał kolaż operujący wycinkami z gazet. Wyraźnie widać, że są to osobne znaki wyrwane z kontekstu. Powstające frazy czy słowa budują nowe sensy, walcząc z obcością używanych elementów”.
W ocenie Potockiej „G” kryje w sobie dwa przekazy. Z jednej strony sugeruje, że +kalectwo+ dotyczy każdego języka, również tego, który wydaje się nieograniczony. Z drugiej ukazuje mechanizm walki o treść oraz umiejętność osiągania znaczeń wbrew wszelkim przeszkodom. Przesłanie pierwsze można potraktować jako ogólną refleksję nad wszystkimi językami. Drugie ma węższy charakter. Można je odnieść do sytuacji poety w czasach cenzury. Obok tych przekazów ogólnych pojawiają się wyznania prywatne, dla których dobrym komentarzem jest podtytuł +panegiryk nagrobny+”.
Ryszard Krynicki (ur. 1943) to poeta, wydawca i tłumacz. Jest zaliczany do poetów Nowej Fali, debiutujących w II poł. lat 60. XX w., dla których ważnymi przeżyciami były wydarzenia Marca 1968 i Grudnia 1970. Był związany z opozycją demokratyczną, prekursorem niezależnego ruchu wydawniczego. W latach 1976–1980 objęty zakazem druku; od tego czasu (do 1989) publikował swoje książki w drugim obiegu oraz w wydawnictwach emigracyjnych.
Krynicki jest współzałożycielem powstałego w 1988 r. w Poznaniu Wydawnictwa a5, które od 1991 r. prowadzi wraz z żoną Krystyną Krynicką. Obecnie wydawnictwo znajduje się w Krakowie, gdzie poeta mieszka. Jako tłumacz Krynicki przekłada głównie poezję z języka niemieckiego m.in. Bertolda Brechta, Gotfrieda Benna, Paula Celana i Reinera Kunze'a.
Poeta jest tegorocznym laureatem Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta. Wcześniej otrzymał m.in. niezależną Nagrodę Poetów (1975), Nagrodę Kościelskich (1976), Nagrodę Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (1989), Nagrodę Friedricha Gundolfa (2000). (PAP)
bko/ pz/
