Rzeźbiarz i performer Paweł Althamer. Fot. PAP/EPA
Kilkunastu twórców sztuki współczesnej, będzie tworzyło w Kielcach w dawnym żydowskim domu modlitwy premierowe prace, w ramach projektu „Nomada”. Gospodarzem artystycznym wydarzenia będzie rzeźbiarz i performer Paweł Althamer.
Przedsięwzięcie organizowane przez Fundację Nowa Przestrzeń Sztuki, rozpocznie się w poniedziałek i potrwa cztery dni. Widzowie, którzy w tym czasie odwiedzą przeniesioną niedawno w nowe miejsce i odnowioną bożnicę, zlokalizowaną przy żydowskim cmentarzu na kieleckim Pakoszu, będą mogli obserwować jak powstają poszczególne prace.
Althamer przygotuje rzeźby z pni drzew, które rosły obok bożnicy w jej poprzedniej lokalizacji, w centrum Kielc. Artur Żmijewski będzie pisał Torę na dwóch trzydziestosześciometrowych zwojach. Joanna Rajkowska wróci do tematu palmy, nawiązując do warszawskiej realizacji „Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich”.
Aga Szreder podejmie temat uchodźczyń w kontekście babińca – oryginalnej części bożnicy przeznaczonej wyłącznie dla kobiet. Michał Slezkin, przygotowując instalację artystyczną, zmierzy się z tematem wędrówki i wygnania. Joanna Świerczyńska nawiąże do żydowskiego święta Sukkot, upamiętniającego mieszkanie w szałasach i namiotach podczas ucieczki Izraelitów z Egiptu.
Historia popadania w zapomnienie bożnicy, jej przenosin oraz renowacji, zainspirowała Pawła Althamera do opracowania programu merytorycznego „Nomady”, koncentrującego się wokół tematów pamięci, wędrówki i wspólnoty. „Gdy opowiedziałem historię bożnicy Pawłowi, zaproponował, że zaprosi ludzi i stworzymy akcję +Nomada+. To jego zasługa, że do Kielc przyjedzie tylu artystów. Część z nich to absolutny +top+ świata sztuki współczesnej” – mówi Tomasz Tworek.
W dawnej bożnicy będą też tworzyli Brian Fernandes Halloran, Jim Costanzo, Marek Cecuła, Yevgen Samborski i Rafał Żwirek. Nie zabraknie części muzycznej - dzięki współpracy legend polskiej sceny niezależnej Roberta Brylewskiego i Włodzimierza Kiniorskiego z nowojorskim muzykiem, Jacobem Cohenem.
Otwarte warsztaty w ramach projektu poprowadzi też Maya Gordon - bohaterka filmu Rajkowskiej „Maja Gordon jedzie do Chorzowa” - pokaże jak robi się żydowską macę. Z kolei artysta i dziennikarz Krzysztof Visconti, poprowadzi zajęcia z realizacji krótkich form dokumentalnych.
Projekt zwieńczy zaplanowany na czwartkowy wieczór wernisaż.
Punktem wyjścia projektu „Nomada” jest los opuszczonej żydowskiej bożnicy, która przez lata niszczała w centrum Kielc. W 2014 r. właściciele terenu, na którym stał budynek, został założyciel Fundacji Nowa Przestrzeń Sztuki, Tomasz Tworek. „Konserwator zabytków wyraził zgodę na przeniesienie bożnicy w inne miejsce – na działkę przy cmentarzu żydowskim. Przez ostatnie dwa lata dokonywaliśmy translokacji obiektu” – opowiadał PAP Tworek.
Bożnicę odrestaurowano, na podstawie oryginalnych, zachowanych fragmentów konstrukcyjnych i dekoracyjnych. Dzięki współpracy z jedną z żydowskich wspólnot religijnych, budynek ma też odzyskać swoje modlitewne przeznaczenie.
Historia popadania w zapomnienie bożnicy, jej przenosin oraz renowacji, zainspirowała Althamera do opracowania programu merytorycznego „Nomady”, koncentrującego się wokół tematów pamięci, wędrówki i wspólnoty. „Gdy opowiedziałem historię bożnicy Pawłowi, zaproponował, że zaprosi ludzi i stworzymy akcję +Nomada+. To jego zasługa, że do Kielc przyjedzie tylu artystów. Część z nich to absolutny +top+ świata sztuki współczesnej” – ocenił Tworek.
Artyści, którzy będą tworzyli w Kielcach, mówią o sobie „nomadzi” - poznali się przed laty przy wspólnych projektach, a potem rozjechali się po świecie. Żyją i pracują w Anglii, Holandii, Niemczech, na Ukrainie, w Stanach Zjednoczonych i w różnych częściach Polski. Kielecki projekt jest dla nich okazją, by kolejny raz spotkać się w jednym miejscu, przy realizacji wspólnego przedsięwzięcia.
„Twórcy nie przegotowują niczego wcześniej, będą tworzyli na oczach publiczności. Rafał Żwirek nakręci film z tego wydarzenia. Będę się starał wydać też publikację z fotografiami, dokumentującymi przedsięwzięcie” – deklarował Tworek.
Projekt „Nomada” jest ósmym działaniem realizowanym w ramach cyklu „Sztuka w przestrzeni publicznej” przez pomysłodawców i mecenasów Dorotę i Tomasza Tworków. Powołali oni Fundację Nowa Przestrzeń Sztuki, która ma popularyzować sztukę współczesną oraz promować Kielce poprzez oryginalne wydarzenia artystyczne.
W poprzednich latach, na Placu Artystów w Kielcach organizowano wystawy. Kielczanie i turyści mogli oglądać m.in. labirynt stworzony przez Leona Tarasewicza, tężnię Roberta Kuśmirowskiego oraz projekty realizowane przez Sylwestra Ambroziaka i Ludwikę Ogorzelec. (PAP)
ban/ agz/
