W całej Polsce jest 40 miejsc, gdzie w każdą niedzielę odprawiana jest msza św. w klasycznym rycie rzymskim - zwana potocznie mszą św. trydencką - oraz 119 miejsc, gdzie jest ona odprawiana regularnie, ale nie w każdą niedzielę.
Jak poinformował PAP ks. Grzegorz Śniadoch, opiekun Duszpasterstwa Tradycji Łacińskiej w Białymstoku, liczba takich miejsc wzrosła po ogłoszeniu w 2007 r. dokumentu zwanego motu proprio "Summorum Pontificum", w którym papież Benedykt XVI jasno uregulował zasady korzystania z ostatniej wersji Mszału Piusa V z 1962 r. bez konieczności ubiegania się o zgodę biskupa.
Według danych opublikowanych na stronie www.unacum.pl w 2007 r. było zaledwie 5 miejsc, gdzie w każdą niedzielę odprawiana była msza św. w nadzwyczajnym rycie rzymskim - dziś jest ich 40. Duszpasterstwa tradycji łacińskiej powstają najczęściej w dużych miastach, z inicjatywy osób świeckich. Średnia wieku osób uczestniczących we mszach św. w tzw. "starym" rycie to 20-40 lat.
Jak zaznaczył ks. Śniadoch, do Duszpasterstwa Tradycji Łacińskiej w Białymstoku - zrzeszającego ok. 200 osób - należą przede wszystkim młode, wielodzietne małżeństwa. "Trafiają do nas osoby szukające ludzi o podobnym systemie wartości i spojrzeniu na życie, które chcą być razem, żeby się wspierać" - podkreślił.
Wyjaśnił, że do duszpasterstw tradycji łacińskiej - których w całej Polsce jest 10 - przychodzą ludzie, którzy chcą "świadomie przeżywać swoją wiarę". "Nie wystarcza im religijność wyniesiona z domu. Zadają sobie pytania i odpowiedź znajdują u nas" - dodał.
Duszpasterstwo Tradycji Łacińskiej w Białymstoku powstało, kiedy grupa osób skupiona wokół scholi gregoriańskiej poprosiła abp. Edwarda Ozorowskiego, żeby pozwolił im uczestniczyć we mszy św. w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego. Arcybiskup wyraził zgodę, a w 2012 r. duszpasterstwo otrzymało od diecezji zgodę na użytkowanie opuszczonego kościoła parafialnego, który znajduje się na terenie parafii św. Andrzej Boboli w Białymstoku.
Jak przyznaje ks. Śniadoch, posiadanie świątyni jest ważne, ponieważ sytuacja, kiedy w jednym kościele odprawiane są msze św. w obu rytach, powoduje wiele napięć. "Liturgie wymagają innego ustawienia prezbiterium, trzeba za każdym razem wszystko przestawiać. Zdarza się, że grupy wiernych rywalizują o lepszy czas na celebrę - żadna grupa nie chce mieć mszy św. w niedzielę o godz. 13, wszyscy wolą mszę św. przed południem" - podkreślił.
Mszę św. w nadzwyczajnym rycie rzymskim ksiądz odprawia stojąc zwrócony w kierunku ołtarza a językiem używanym w liturgii jest jęz. łaciński. "Preferuję podejście mówiące, że podczas mszy św. ksiądz stoi twarzą zwrócony do Boga, i w ten sposób wszyscy stoją zwróceni w jednym kierunku, niż mówienie, że ksiądz stoi tyłem do wiernych" - wyjaśnił ks. Śniadoch. Dodał, że dawniej wszystkie kościoły były skierowane na wschód - "w kierunku wschodzącego słońca, które symbolizuje Jezusa Chrystusa" - i w tę właśnie stronę zwraca się kapłan.
W liturgii używany jest jęz. łaciński, ponieważ - jak wyjaśnił ks. Śniadoch - w nim została sformułowana większość dogmatów katolickich i podkreślał jedność katolicką. "Modlitwy są w jęz. łacińskim, ale to nie są tajne obrzędy - każdy ma możliwość kupienia sobie mszalika, gdzie znajduje się tłumaczenie na język polski. Poza tym kazanie służy temu, żeby objaśniać liturgię poprzez tłumaczenie gestów i znaków mszy św." - powiedział.
Zaznaczył, że we mszy św. w "starym" rycie ważną rolę odgrywa rytuał, który jest ściśle określony. "Liturgia w +starym+ rycie jest odprawiana z największym splendorem, ponieważ ma zapowiadać majestat nieba. Stąd bogato zdobione szaty, naczynia liturgiczne i zdobienia w kościołach" - podkreślił ks. Śniadoch.
Określenie "msza trydencka", "ryt trydencki" pochodzi od Soboru Trydenckiego (1545-1563), na polecenie którego papież św. Pius V wprowadził jednolity obrzęd mszy dla całego Kościoła rzymskiego. Wersja rytu rzymskiego obowiązywała powszechnie aż do 1970 roku, kiedy to Paweł VI wprowadził Nowy Mszał Rzymski.
Postanowienia dokumentu motu proprio "Summorum Pontificum", autorstwa papieża Benedykta XVI, weszły w życie 14 września 2007 r. i od tego dnia obowiązują w Kościele katolickim dwa mszały - zwyczajny, obowiązujący po Soborze Watykańskim II, od czasu reformy liturgii w 1970 r.
Iwona Żurek(PAP)
iżu/ malk/
