Opozycyjna białoruska gazeta internetowa "Nasza Niwa" informuje we wtorek o planach zmiany nazwy ulicy Bronisława Taraszkiewicza w Bielsku Podlaskim na mocy tzw. ustawy dekomunizacyjnej. "Ofiara NKWD może się stać ofiarą +dekomunizacji+" - pisze o Taraszkiewiczu.
Zdaniem publicysty Alesia Czajczyca sytuacja jest "absurdalna". "We współczesnej Białorusi represjonowany działacz niepodległościowy Taraszkiewicz i nazwana, na jego cześć +taraszkiewica+ (wariant ortografii białoruskiej – PAP), są symbolem antysowieckości" – pisze Czajczyc.
Urodzony w 1892 roku Bronisław Taraszkiewicz był lingwistą, działaczem mniejszości białoruskiej, posłem przedwojennego polskiego Sejmu. Po I wojnie światowej propagował nauczanie języka białoruskiego, był autorem pierwszej białoruskiej gramatyki. Przetłumaczył na ten język "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza i "Iliadę" Homera.
W połowie lat 20. XX w. wstąpił do Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi, był jednym z twórców Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromady, zdelegalizowanej przez polskie władze w 1927 r. Za swoją działalność był dwukrotnie skazywany w Polsce na karę więzienia. W ramach wymiany więźniów w 1933 r. wyjechał do ZSRR, gdzie po kilku latach padł ofiarą wielkiej czystki Józefa Stalina; w 1938 r. zginął z rąk NKWD, w 1957 r. został zrehabilitowany.
Autor artykułu w "Naszej Niwie" odwołuje się do doniesień "Gazety Wyborczej", że ulica Taraszkiewicza w Bielsku Podlaskim znalazła się na liście ulic wskazanych przez Instytut Pamięci Narodowej jako te, których nazwy należy zmienić w ramach ustawy dekomunizacyjnej.
Doradca wojewody podlaskiego Roman Czepe potwierdził w rozmowie z PAP, że ulica upamiętniająca Taraszkiewicza znalazła się w grupie kilkunastu, które IPN wskazał jako wymagające zmiany po pierwszym etapie dekomunizacji, przeprowadzanym na szczeblu samorządów. W tej sprawie decyzje będzie podejmować wojewoda podlaski.
W białostockim oddziale IPN poinformowano PAP, że obecnie sprawa ulicy Taraszkiewicza jest analizowana przez krakowski zespół IPN, kierowany przez naczelnika Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa oddziału IPN w Krakowie, dr. Macieja Korkucia, który jest jednocześnie pełnomocnikiem prezesa IPN ds. dekomunizacji ulic i przestrzeni publicznej. Opinia – podpisana przez prezesa IPN – trafi następnie do wojewody.
Rozmówcy PAP podkreślili, że sytuacja jest "złożona", ponieważ Taraszkiewicz był działaczem komunistycznym i siedział w polskim więzieniu, ale jednocześnie "położył wielkie zasługi na polu kultury i edukacji, jest ważną postacią dla Białorusi, a ponadto stał się ostatecznie ofiarą systemu komunistycznego".
Dlatego też "trwają badania i dogłębne kwerendy" poświęcone tej postaci i na obecnym etapie nie jest przesądzone, czy rzeczywiście zapadnie decyzja o zmianie nazwy ulicy. Sprawa powinna zostać rozstrzygnięta do początku grudnia.
Imię Taraszkiewicza nosi także liceum z białoruskim językiem nauczania w Bielsku Podlaskim.
Z Mińska Justyna Prus (PAP)
just/ mmp/ kar/ mkr/
