Szef Federacji Węgierskich Gmin Żydowskich, Andras Heisler. Fot. PAP/EPA
Największa organizacja żydowska na Węgrzech, Federacja Węgierskich Gmin Żydowskich (Mazsihisz), skrytykowała w środę plany uczczenia pamięci regenta Węgier z lat 1920-44 Miklosa Horthyego w dniu pamięci o ofiarach Holokaustu w sobotę.
Tego dnia na mszy świętej w Budapeszcie będzie wspominany urodzony 150 lat temu Horthy, który wprowadził Węgry do II wojny światowej po stronie Niemiec. W trakcie nabożeństwa ma przemawiać wiceprzewodniczący parlamentu Sandor Lezsak z rządzącego Fideszu.
Według Mazsihisz zorganizowanie tej ceremonii 27 stycznia, w Międzynarodowym Dniu Pamięci o Ofiarach Holokaustu, a także udział w niej Lezsaka to deptanie pamięci ofiar węgierskich.
„Uważamy za istotne, by zaznaczyć, że nikt nie powinien się przyczyniać jako przedstawiciel państwa do budowy kultu Horthyego. Czynienie tego w Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu jest deptaniem pamięci wszystkich węgierskich ofiar. Żydowskich i nieżydowskich” – napisał szef organizacji Andras Heisler w upublicznionym liście do Lezsaka.
Przypominając, że Horthy urodził się w czerwcu, Heisler wyraża przekonanie, że wspominanie go z szacunkiem w Dniu Pamięci o Ofiarach Holokaustu wiąże się z „fałszowaniem historii”.
Przeciwko planom upamiętnienia Horthyego w tym dniu zaprotestowała też w środę węgierska opozycja – Węgierska Patia Socjalistyczna oraz Koalicja Demokratyczna.
Podczas II wojny światowej zginęło około 600 tys. węgierskich Żydów, z czego ponad połowa w Auschwitz.
Deportacje Żydów z Węgier zaczęły się w 1941 r. Horthy wstrzymał je po masakrze w Kamieniu Podolskim, a pod koniec II wojny światowej próbował przejść na stronę aliantów, ale jesienią 1944 r. został odsunięty od władzy przez Niemców. Masowe deportacje ludności żydowskiej do obozów zagłady rozpoczęły się po przejęciu władzy przez węgierskich faszystów, tzw. strzałokrzyżowców.
Rządy Horthy'ego są na Węgrzech przedmiotem sporów historyków i polityków. Horthy jest postacią szanowaną wśród części węgierskiej prawicy, m.in. za próby rewizji Traktatu w Trianon z 1920 r., na mocy którego państwo węgierskie straciło 2/3 terytorium. W zeszłym roku premier Viktor Orban nazwał go „wybitnym mężem stanu”.
Po wojnie admirał (floty austro-węgierskiej) Horthy zamieszkał w Portugalii, gdzie zmarł w 1957 r.
Z Budapesztu Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ kar/
