Obchody 100. rocznicy odzyskania niepodległości rozpoczną się w piątek wcześnie rano i potrwają do wieczora. Ich kulminacja nastąpi o godz. 12.30, w godzinę podpisania Aktu Niepodległości w 1918 r., gdy bić będą dzwony we wszystkich kościołach Litwy.
Uroczystości rozpoczną się o godz. 8.30 (7.30 w Polsce) od złożenia kwiatów na wileńskim cmentarzu na Rossie na grobach sygnatariuszy Aktu Niepodległości. W godz. 10-11.30 ulicami Wilna przejdzie młodzieżowy pochód „Szlakiem państwa litewskiego”, w którym uczestniczyć będą również uczniowie polskich szkół z biało-czerwonymi flagami.
W południe przed urzędem prezydenta odbędzie się ceremonia podniesienia flag państwowych trzech państw bałtyckich z udziałem oficjalnych gości, m.in. prezydentów Polski, Łotwy, Estonii, Niemiec, Gruzji, Ukrainy i Islandii. Następnie prezydent Litwy Dalia Grybauskaite wygłosi uroczyste przemówienie.
O godz. 12.30 zadzwonią dzwony we wszystkich kościołach w kraju. Jak zaznaczają organizatorzy obchodów, bicie dzwonów nie tylko upamiętni 100 lat niepodległości, ale też „w wymowny sposób zaprosi wszystkich do ucztowania z okazji urodzin państwa”.
O godz. 13 w wileńskiej katedrze zostanie odprawiona msza święta. W tym czasie na Placu Ratuszowym z inicjatywy litewskich Polaków zostanie wykonany polonez na 100 par.
Obchody stulecia zwieńczą koncerty - o godz. 18 w Narodowym Teatrze Opery i Baletu z udziałem zaproszonych gości i o godz. 19 na Placu Katedralnym dla wszystkich chętnych. O godz. 17 na głównej ulicy Wilna, alei Giedymina, od Sejmu do Placu Katedralnego zapłonie 100 świątecznych ognisk.
Udział w państwowych uroczystościach w dniu 100. rocznicy podpisania Aktu Niepodległości zapowiedzieli prezydenci: Polski - Andrzej Duda, Niemiec - Frank-Walter Steinmeier, Łotwy - Raimonds Vejonis, Estonii - Kersti Kaljulaid, Islandii - Gudni Johannesson, Ukrainy - Petro Poroszenko, Gruzji - Giorgi Margwelaszwili, przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk i przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker. Udział w uroczystościach zapowiedzieli również przedstawiciele rodów królewskich ze Szwecji i Danii.
Uroczystości z okazji 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez cały dzień będą odbywały się w całym kraju. W nawiązaniu do kolorów litewskiej flagi - żółtego, zielonego i czerwonego, symbolizujących słońce, zieleń i krew - przyozdobione zostały ulice miast. W Wilnie na żółto-zielono-czerwono od tygodnia są oświetlone mosty i niektóre budynki. Trójkolorowe flagi, czasami pokaźnych rozmiarów, ozdabiają urzędy państwowe. Tysiące flag zostały wywieszone w oknach mieszkań Litwy.
W ramach obchodów wiele litewskich restauracji w piątek będzie serwowało specjalne „dania stulecia”, przygotowane – jak się zaznacza – z litewskich produktów według receptury opracowanej przez zawodowych szefów litewskiej kuchni.
16 lutego 1918 roku Rada Litewska (Taryba) pod przewodnictwem Jonasa Basanavicziusa podpisała akt ogłaszający niepodległość kraju. Podpisało go 20 sygnatariuszy, m.in. Stanisław Narutowicz, brat pierwszego prezydenta niepodległej Polski Gabriela Narutowicza.
W czasie podpisania Aktu Litwa znajdowała się pod okupacją niemiecką, dlatego dokument nie oznaczał powstania państwa litewskiego, a jedynie wyrażał wolę narodu do jego stworzenia.
Realna niepodległość Litwy zaczęła się kilka miesięcy później, wraz z zakończeniem I wojny światowej. W listopadzie 1918 roku Augustinas Voldemaras sformował pierwszy rząd litewski, w kwietniu 1919 roku Antanas Smetona został pierwszym prezydentem Litwy.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ akl/ mal/
