Ks. Bartołd: Wielki Tydzień to szczególny czas dla każdego chrześcijanina

Jak mówił, Wielki Tydzień ma uświadamiać prawdę, że "Pan Jezus oddał swoje życie za nas - za mnie i za ciebie - Chrystus umiera na krzyżu". Duchowny przypomniał jednocześnie napomnienie św. Augustyna, który mówi: "Rozważ te szczególne święte dni - ukrzyżowania, pogrzebanie i zmartwychwstania Pana".

Ks. Bartołd podkreślił, że nasze przygotowanie do świąt wielkanocnych jest również odkrywaniem naszej ludzkiej drogi. "My jako ludzie lubimy historie, które dobrze się kończą. Lubimy historie, które kończą się szczęśliwie. Nasza historia poprzez przyjście Chrystusa, poprzez dokonanie dzieła odkupienia kończy się cudownie, bo Chrystus otwiera nam bramy nieba. Człowiek już wie dokąd zmierza, wie kto za niego uczynił tę drogę wspaniałą, wielką, wie kto na niego czeka i wie, że będzie żył razem z Bogiem" - podkreślił.

Wielki Tydzień rozpoczynający się od Niedzieli Palmowej, jest dla katolików jednym z najważniejszych okresów w roku. To nie tylko upamiętnienie triumfalnego wjazdu Jezusa do Jerozolimy, lecz także uczestnictwo w męce, śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa.

Okres ten od wieków jest dla wiernych czasem skupienia, modlitwy, postów, pokuty i nawrócenia oraz składania jałmużny na rzecz ubogich, a także odwiedzania chorych w domach przez kapłanów. Wielki Tydzień w tradycji chrześcijańskiej pojawił się w IV wieku. Rozpoczyna go Niedziela Palmowa, a kończą nieszpory Wielkiej Niedzieli.

Wielki Tydzień i przypadające w tym tygodniu Triduum Paschalne to dla chrześcijan najświętszy czas w roku - czas, w którym Kościół wspomina najważniejsze wydarzenia w historii zbawienia: ustanowienie Eucharystii, mękę i śmierć Chrystusa na Krzyżu oraz Jego zmartwychwstanie.

"Za pomocą Wielkiego Tygodnia, a szczególnie takich dni jak Wielki Czwartek, Wielki Piątek, Wielka Sobota i uroczystej Wigilii Paschalnej będziemy przeżywali to, co najistotniejsze w naszej wierze, tj. misterium męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Te dni mają jakby na nowo wskazać nam perspektywę niezwykłej miłości Boga do człowieka. Ale to też jest wielkie wyzwanie dla nas, że po raz kolejny, na nowo mamy przylgnąć do Chrystusa, że mamy na nowo podjąć codzienny trud naśladowania Chrystusa" - podkreślił ks. Bogdan Bartołd.

Wydarzenia Wielkiego Tygodnia skoncentrowane są wokół triumfalnego wjazdu Jezusa do Jerozolimy w Niedzielę Palmową, ostatnich dyskusji Chrystusa z Sanhedrynem w świątyni, przepowiedni Chrystusa o zburzeniu Jerozolimy i końcu świata, Ostatniej Wieczerzy i Męce Pańskiej oraz na Zmartwychwstaniu. Obrzędy liturgiczne tych dni mają pomóc wierzącym w głębokim przeżyciu tajemnicy ich zbawienia. W Wielkim Tygodniu nie obchodzi się żadnych uroczystości i wspomnień. Gdyby zaś takie wypadły, odkłada się je na czas po Wielkanocy i jej oktawie (np. uroczystość Zwiastowana).

Poniedziałek, wtorek i środa Wielkiego Tygodnia są dniami szczególnie poświęconymi sakramentowi pojednania, czyli spowiedzi. Nie ma specjalnych wyróżniających się liturgii w tym czasie. Od poniedziałku do środy włącznie, według opisu ewangelistów, Jezus dzień spędzał na modlitwie, a na noc udawał się do odległej ok. 3 km Betanii, aby tam przenocować. Gościny Jemu i Jego uczniom udzielał łazarz w swoim domu - z wdzięczności za niedawne wskrzeszenie go z grobu.

Najważniejszym okresem Wielkiego Tygodnia - a zarazem całego roku liturgicznego jest Triduum Paschalne - zespół obrzędów w Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielką Sobotę.

Wielki Czwartek, to tajemnica ustanowienia Eucharystii, kapłaństwa i odnowienie przyrzeczeń kapłańskich na mszy Krzyżma i poświęcenie olejów świętych, którymi potem namaszcza się bierzmowanych, katechumenów czy chorych. Msza Krzyżma odbywa się w ciągu dnia. Przewodniczy jej biskup, a uczestnikami są księża danej diecezji.

Liturgię Triduum Paschalnego rozpoczyna wieczorna msza upamiętniająca Ostatnią Wieczerzę Chrystusa z uczniami, podczas której ustanowił sakrament Eucharystii, czyli - jak głosi Kościół katolicki - przeistoczenie chleba w ciało Chrystusa. Na pamiątkę tego, że przed rozpoczęciem uczty Jezus umył nogi uczniom, celebrans podczas liturgii wykonuje ten gest wobec 12 osób (do niedawna wyłącznie mężczyznom; papież Franciszek zezwolił na udział w tym obrzędzie również kobietom).

Wielki Piątek jest dniem największej żałoby. Z ołtarzy znikają wtedy kwiaty i świece, puste są tabernakula, a obrazy z wizerunkiem Chrystusa są zasłonięte. Po południu odprawia się wielkopiątkową liturgię Meki Pańskiej. Celebrans i asysta wchodzą w ciszy. Przed ołtarzem przez chwilę leżą krzyżem, a po modlitwie wstępnej czytane jest proroctwo o Cierpiącym Słudze Jahwe i fragment Listu do Hebrajczyków. Następnie czyta się lub śpiewa, zwykle z podziałem na role, opis Męki Pańskiej według św. Jana. To jest też jedyny dzień w roku, kiedy nie odprawia się mszy świętej.

Po homilii w bardzo uroczystej modlitwie wstawienniczej Kościół poleca Bogu siebie i cały świat; wyrażając w ten sposób pragnienie samego Chrystusa, aby wszyscy byli zbawieni. Centrum liturgii stanowi adoracja Krzyża.

Nieodłącznym elementem Wielkiego Tygodnia tradycyjnie pozostają kościelne widowiska pasyjne. Przedstawienia przypominają najważniejsze biblijne wydarzenia: wjazd do Jerozolimy, Ostatnią Wieczerzę, czuwanie w Ogrójcu, zdradę Judasza, sąd nad Jezusem, a wreszcie niesienie krzyża i śmierć.

Najsłynniejsze polskie widowiska pasyjne odbywają się co roku w kalwarii Zebrzydowskiej, gdzie trwają przez prawie cały tydzień.

W Wielką Sobotę Kościół nie sprawuje żadnej liturgii. Jest dniem ciszy i oczekiwania. Wierni adorują wtedy w ciszy grób Chrystusa. Polską tradycją tego dnia jest święcenie pokarmów wielkanocnych: chleba - na pamiątkę tego, którym Jezus nakarmił tłumy na pustyni; mięsa - na pamiątkę baranka paschalnego - oraz jajek, które symbolizują nowe życie.

Dopiero po zachodzie słońca w Wielką Sobotę rozpoczyna się liturgia Wigilii Paschalnej, która przynależy już do liturgii wielkanocnej. Jednym z elementów liturgii jest odnowienie przyrzeczeń chrztu.

Podczas liturgii Wigilii Paschalnej albo - częściej - podczas pierwszej porannej mszy w Wielką Niedzielę odbywa się procesja rezurekcyjna. Wierni wychodzą z kościoła na zewnątrz, na czele procesji idzie celebrans z monstrancją, ogłaszając w ten sposób zmartwychwstanie Chrystusa.

Triduum Paschalne kończy się nieszporami w Wielką Niedzielę, czyli wieczornym nabożeństwem, podczas którego śpiewa się psalmy. (PAP)

autor: Stanisław Karnacewicz

skz/ js/