Uroczystości pogrzebowe por. Henryka Prajsa na Cmentarzu Żydowskim w Warszawie. Fot. PAP/R. Guz
Na Cmentarzu Żydowskim w Warszawie spoczął por. Henryk Prajs; był ostatnim żyjącym żołnierzem 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich w składzie Suwalskiej Brygady Kawalerii, który brał udział w Wojnie Obronnej 1939 roku. Miał 101 lat.
Pogrzeb por. Henryka Prajsa, który zmarł 25 kwietnia, odbył się w niedzielę. Uroczystości poprowadził naczelny rabin Polski Michael Schudrich. Podczas pogrzebu Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk mówił, że to chwila niezwykła, ponieważ "żegnamy dziś ostatniego szwoleżera Rzeczpospolitej Polskiej".
W uroczystościach pogrzebowych wzięła udział rodzina por. Prajsa, przedstawiciele szwoleżerów, a także córka Stanisława Pokorskiego, który w czasie okupacji niemieckiej przyczynił się do uratowania Henryka Prajsa.
Abram Chaim Prajs (zmienił imię na Henryk w czasie służby w Wojsku Polski) urodził się 30 grudnia 1916 roku w Górze Kalwarii. W młodości praktykował w lokalnych zakładach krawieckich i kaletniczych. W listopadzie 1937 r. wstąpił do Wojska Polskiego, otrzymując przydział do 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich w Suwałkach im. pułkownika Jana Kozietulskiego.
Podczas Wojny Obronnej 1939 roku walczył w jednostce macierzystej jako kapral. 3 września 1939 roku uczestniczył w kontrnatarciu na terenie Prus Wschodnich, został ranny w Bitwie pod Olszewem, a 17 września dostał się do niewoli sowieckiej, w której pozostawał przez trzy miesiące. Zwolniony, powrócił do Góry Kalwarii.
Wraz z rodziną Henryk Prajs trafił do utworzonego przez Niemców getta w Górze Kalwarii, z którego udało mu się uciec. Tam ostatni raz widział swoją matkę i starszą siostrę Gołdę. Po ucieczce szukał schronienia w okolicznych wioskach. Schronienia udzieliła mu m.in. chłopska rodzina we wsi Rozniszew. Przez cały okres okupacji niemieckiej Henryk Prajs ukrywał się w kolejnych gospodarstwach.
Po wojnie Prajs utrzymywał kontakty z rodzinami, w tym m.in. Pokorskich, Kurachów, Majewskich, które ryzykowały życie, ukrywając go.
Henryk Prajs był zasłużony w upamiętnianiu polskiego czynu zbrojnego z okresu Wojny Obronnej 1939 roku. Był współzałożycielem Szwadronu Honorowego 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego. Był uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz innymi odznaczeniami.(PAP)
autor: Maciej Puchłowski
pmm/ itm/
