"David Olere. Ten, który ocalał z krematorium III" – to tytuł monograficznej wystawy prac byłego więźnia Sonderkommando w niemieckim obozie Auschwitz, która 30 października zostanie otwarta w Muzeum Auschwitz – poinformowała w środę placówka.
"Będzie to największa jak do tej pory ekspozycja ukazująca poruszające malarstwo i rysunki tego artysty. Zobaczyć będzie można niemal całość unikatowej twórczości związanej z traumatycznymi przeżyciami w obozie. Oprócz 19 obrazów ze zbiorów Muzeum Auschwitz na ekspozycji pokazaną zostaną 64 prace wypożyczone z Yad Vashem i Lohamei haGetaot w Izraelu oraz Memorial de la Shoah z Francji" – czytamy w komunikacie Muzeum.
Agnieszka Sieradzka, historyk sztuki z działu zbiorów Muzeum Auschwitz, która jest jednym z kuratorów ekspozycji, powiedziała, że David Olere był jednym z nielicznych więźniów Sonderkommando, który przeżył wojnę i o swoich przeżyciach zdecydował się mówić. "Tylko on to niewyobrażalne okrucieństwo, którego był świadkiem udokumentował w formie serii obrazów i rysunków. Ta unikatowa kolekcja prac jest więc niemal jedynym źródłem ikonograficznym tamtych wydarzeń, wykonanych z perspektywy bezpośredniego świadka" – powiedziała.
Jak zaznaczyła, na wystawie zostaną zaprezentowane kolejne etapy procesu Zagłady, od chwili przybycia na rampę po kremacje ciał. Artysta uwidocznił ludzi w rozbieralni, w komorze gazowej, sceny hali pieców i grzebanie ciał. Zobaczyć można eksperymenty medyczne, torturowanie i zabijanie więźniów przez strażników z SS. "Przeżycia utrwalił zaraz po wojnie w dokumentacyjnych rysunkach, a potem w olbrzymich, krzyczących płótnach, noszących piętno bolesnych przeżyć artysty" – dodała.
Zdaniem dyrektora Muzeum Piotra Cywińskiego, "niektórzy odnajdą w kilku obrazach przedwojenną szkołę plakatu, inni zobaczą przerażającą chęć wykrzyczenia treści własnych przeżyć, inni jeszcze dostrzegą przerażającą przestrogę, przywołującą na myśl słowa innego więźnia Sonderkommando, Załmena Gradowskiego: +mamy straszne przeczucie, gdyż wiemy!".
Ekspozycję "David Olere. Ten, który ocalał z krematorium III" będzie można oglądać w bloku 21 na terenie byłego obozu Auschwitz I do marca 2019 r.
Rzecznik Muzeum Bartosz Bartyzel poinformował, że placówka posiada obecnie największy w świecie zbiór obrazów namalowanych przez tego autora. We wrześniu ub.r. - dzięki wsparciu ministerstwa kultury - do zbiorów trafiło 18 prac ukazujących zagładę Żydów. Wcześniej posiadała jeden obraz jego pędzla, który ofiarował Serge Klarsfeld, członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej i wiceszef francuskiej Fundacji Pamięci Szoah.
David Olere urodził się 19 stycznia 1902 r. w Warszawie. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1918 r. wyjechał do Berlina, a następnie do Paryża, gdzie osiadł już na stałe. Należał do tzw. szkoły paryskiej. Pracował dla różnych wytwórni filmowych. Tworzył scenografie, kostiumy i plakaty reklamowe m.in. dla Paramount Pictures, Fox i Gaumont.
20 lutego 1943 r. ze względu na żydowskie pochodzenia został aresztowany przez policję francuską i umieszczony w obozie Drancy. Stamtąd 2 marca deportowano go do niemieckiego obozu Auschwitz. Przez cały okres pobytu w obozie pracował w Sonderkommando. 19 stycznia został wraz z innymi więźniami został wyprowadzony przez Niemców w Marszu Śmierci na zachód. Trafił do obozów Melk i Ebensee, podobozów KL Mauthausen. Został wyzwolony 6 maja. Wrócił do Paryża. Zmarł w 1985 r.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
W 1947 r. na terenie byłych obozów Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau powstało muzeum. W jego zbiorach znajduje się ponad 4,5 tys. prac artystycznych, które wykonali więźniowie podczas istnienia obozu, jak i po wojnie. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ pat/
