Urodził się 10 grudnia 1909 r. w Niechanowie koło Gniezna. Po zdaniu matury ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim.
W kolejnych latach studiował na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego. Dzięki wsparciu Fundacji Kościuszkowskiej wyjechał na roczne stypendium do USA.
Adam Borys w kampanii polskiej 1939
We wrześniu 1939 r., po mobilizacji, został wcielony do tworzącego się w Kielcach 55. Pułku Artylerii Lekkiej. Brał udział w pierwszej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. Po klęsce połączonych armii „Lublin” i „Kraków” i na wieść o agresji ZSRS por. Adam Borys wraz z resztkami swojego oddziału przekroczył granicę polsko-węgierską. W styczniu 1940 r. z obozu internowania w Györ nad Dunajem uciekł do Jugosławii, aż wreszcie dotarł do Camp de Coëtquidan w północnej Francji. Tam otrzymał przydział do 3. Pułku Artylerii Lekkiej w ramach 3. Dywizji Piechoty. Stan wyposażenia jego pułku był fatalny. Do końca jego istnienia polscy żołnierze nie otrzymali dział polowych, lecz wyłącznie broń lekką. Mimo to francuskie dowództwo zdecydowało się na użycie części nieprzygotowanej dywizji w obronie jednej z ostatnich redut – Bretanii. Sprawiło to, że tylko niewielkiej części żołnierzy i oficerów udało się ewakuować do Wielkiej Brytanii. Wraz z Borysem na drugą stronę kanału La Manche przedostało się dwóch innych Cichociemnych – Bohdan Piątkowski ps. Mak oraz Adolf Pilch ps. Góra, Dolina.
110 lat temu urodził się Adam Borys – pierwszy dowódca „Parasola”
W odradzających się Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie Borys został przydzielony do 1. Samodzielnej Brygady Strzelców. Już w sierpniu 1941 r. zgłosił się do prowadzonego wśród polskich żołnierzy naboru kandydatów do wsparcia konspiracji w kraju. Po niemal rocznym szkoleniu dywersyjnym w nocy z 1 na 2 października 1942 r. w ramach operacji „Hammer” został zrzucony w okolicach Garwolina na Mazowszu. Dzięki udanemu lądowaniu otrzymał automatyczny awans do stopnia kapitana. Jako „Adam Burda”, a następnie „Adam Gałecki” otrzymał przydział do Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej AK. Został zastępcą dowódcy Oddziału Dyspozycyjnego „Motor 30”, który wiosną 1944 r. otrzymał kryptonim „Broda 53”.
Działalność Borysa w konspiracji
Jednym z jego najważniejszych zadań było stworzenie kadrowego, głęboko zakonspirowanego oddziału przeznaczonego do akcji likwidacyjnych najbardziej niebezpiecznych funkcjonariuszy gestapo oraz innych służb niemieckich. 19 i 20 czerwca 1943 r. jako przedstawiciel dowódcy Oddziałów Dyspozycyjnych Kedywu KG AK wziął udział w odprawie komendy Szarych Szeregów i Grup Szturmowych, zorganizowanej w willi historyka prof. Marcelego Handelsmana. W sierpniu 1943 r. objął dowództwo nad oddziałem o kryptonimie „Agat” przemianowanym później na „Pegaz” (Przeciw-Gestapo). W maju 1944 r. oddział przyjął nazwę „Parasol”, a jego dowódca został awansowany do stopnia majora. Został również odznaczony Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari V klasy.
W czasie Powstania Warszawskiego Borys dowodził żołnierzami Batalionu „Parasol” walczącymi na Woli. 6 sierpnia, podczas zaciętych walk w okolicach ul. Żytniej, został ciężko ranny odłamkiem pocisku. Nie wyraził zgody na amputację ręki. Zgruchotana kość przedramienia wyłączyła go z walki do końca zrywu. Ze szpitala Jana Bożego na Starówce ewakuowano go do Śródmieścia. Za poświęcenie w pierwszych dniach starć został odznaczony Krzyżem Walecznych.
Po kapitulacji znalazł się w szpitalu dla jeńców przy stalagu w Zeithain w Saksonii. Pod koniec kwietnia 1945 r. obóz wyzwolili Brytyjczycy. W przeciwieństwie do wielu powstańców Borys nie zdecydował się wstąpić do Polskich Sił Zbrojnych. Niemal natychmiast powrócił do kraju. Podobnie jak wielu innych żołnierzy AK został zatrzymany na fali aresztowań w lipcu 1945 r. Dwa miesiące spędził w więzieniu na Rakowieckiej. Został zwolniony na mocy amnestii.
Powojenne losy Adama Borysa
W kolejnych latach pracował w instytutach naukowych zajmujących się przemysłem spożywczym. W latach sześćdziesiątych uzyskał doktorat Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
Zmarł 27 sierpnia 1986 r. w Witkowie koło Gniezna. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu. Jego symboliczny grób znajduje się w kwaterze żołnierzy „Parasola” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.(PAP)
