80 lat temu, 19 kwietnia 1943 r., żołnierze Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego stawili opór wkraczającym do getta warszawskiego siłom niemieckim. Tym samym rozpoczęli powstanie, które nie miało szans na zwycięstwo. Ich celem była godna śmierć w walce.
Konferencja naukowa „Opór Żydów przeciwko Niemcom na okupowanych ziemiach polskich” odbędzie się w piątek w Warszawie. Przybliży ona metody walki ludności żydowskiej w obozach zagłady w Treblince i Sobiborze, w gettach w Częstochowie, Będzinie i Białymstoku oraz o żydowskich grupach partyzanckich.
Musimy pamiętać, że Polacy walczyli tu z nazistami. Polscy Żydzi walczyli w Powstaniu w getcie warszawskim, a rok później polscy katolicy w Powstaniu Warszawskim – powiedział Ronald Lauder, przewodniczący Światowego Kongresu Żydów.
Powstanie w getcie warszawskim to symbol męstwa, determinacji i odwagi, woli walki o wolność i samodecydowania o sobie; pochylamy nisko głowę przed jego bohaterami – mówił w 80. rocznicę wybuchu powstania prezydent Andrzej Duda. Każdy, kto sieje nienawiść, depcze po grobach bohaterów tego powstania – podkreślił.
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w środę zorganizowało akcję społeczno-edukacyjną Żonkile, podczas której rozdawane są papierowe kwiaty. Akcja związana jest z 80. rocznicą wybuchu powstania w getcie warszawskim.
Getto jest nie do wyobrażenia sobie dzisiaj, ani wzrokiem, ani węchem, żadnym czuciem, żadnymi zmysłami. To był zupełnie inny świat - powiedział w rozmowie z PAP Izaak Wacław Kornblum, uratowany w marcu 1943 roku z warszawskiego getta. Jak mówił, po getcie została w nim pustka.
Do pierwszych akcji zbrojnych bojowników żydowskich przeciw Niemcom doszło jeszcze w 1942 r. na dawnych Kresach Wschodnich RP, na terenie województwa wileńskiego, nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego – powiedział PAP dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku dr hab. Grzegorz Berendt.
To, że Niemcy skutecznie kamuflowały swoje zbrodnicze działania wobec Żydów było jedną z przyczyn tego, iż powstanie w getcie warszawskim było jednym z nielicznych przejawów żydowskiego ruchu oporu. Dla większości Żydów masowe zabijanie w czasie Holokaustu było po prostu niewyobrażalne - mówi PAP brytyjski historyk Roger Moorhouse.
Odpowiedzialny za stłumienie powstania w getcie warszawskim esesman Juergen Stroop był przed wojną „przeciętnym” urzędnikiem katastralnym z miasteczka Detmold (Nadrenia Północna-Westfalia). Jak opisuje dziennik „Frankfurter Allgemeine Zeitung” (FAZ) Stroop z wielkim zapałem zabrał się za - jak sam to określił - „wytępienie szumowin i bandytów”.