„Rozpoczęła się w nowych warunkach walka o to, kto ma kierować narodem, kto ma sprawować rząd dusz w narodzie. Do tej walki trzeba się odpowiednio przygotować. Cała nasza praca polityczna i publicystyczna powinna brać to pod uwagę”. Te słowa padły w końcu lutego 1966 r. z ust Zenona Kliszki – sekretarza KC PZPR i najbliższego współpracownika rządzącego Polską od blisko dekady Władysława Gomułki. Przeciwnikiem partii komunistycznej we wspomnianej walce o „rząd dusz” był Kościół katolicki i jego hierarchia, którą ekipa Gomułki uznawała za największe zagrożenie dla swej władzy.
Przyjęcie chrześcijaństwa nie tyle burzyło porządek społeczny, co kształtowało go na nowych fundamentach – powiedział PAP mediewista prof. Roman Michałowski z Instytutu Historycznego UW, przybliżając historyczne tło przyjęcia przez Mieszka I chrztu 1050 lat temu.
Wszystko, co aktualnie wiemy na temat chrztu Polski, to absolutnie umowne rzeczy – powiedział PAP mediewista, prof. Tomasz Jasiński. Według historyka okoliczności tego wydarzenia to dla dzisiejszej nauki wciąż "równanie z dziesięcioma niewiadomymi".
Określenie „chrzest Polski” jest błędne, nawet jeśli uznamy, że w 966 r. ochrzczony został Mieszko – powiedział PAP prof. Przemysław Urbańczyk, archeolog z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, badający początki państwa polskiego.
Władze Poznania i Gniezna liczą, że obchody rocznicy chrztu Polski przyczynią się do promocji obu miast i całego regionu. Jubileusz ma przypominać, że polska państwowość rodziła się w Wielkopolsce.
W okresie obchodów milenijnych pomiędzy prymasem Stefanem Wyszyńskim a środowiskiem „Znaku” występowało napięcie w kwestii tego, jakie formy i treści należy wspierać w polskiej religijności – powiedział PAP prof. Andrzej Friszke.
Najczęściej patrzymy na Millenium Chrztu Polski, jako na pole konfliktu między komunistycznym państwem i Kościołem katolickim o polską tożsamość. Jednak przede wszystkim było to wydarzenie formujące Kościół w naszym kraju, a pośredni także ogromną większość polskiego społeczeństwa - rodzimych katolików. Jaki więc był Kościół w Polsce w okresie Millenium? Można się o tym przekonać obserwując protokoły obrad Komisji Episkopatu Polski z tego okresu.
Prymas Wyszyński, jeszcze podczas internowania przez władze komunistyczne w latach 1953-56, stworzył program ogólnonarodowej Wielkiej Nowenny – dziewięcioletniego programu duszpasterskiego, przygotowującego katolików polskich do obchodów tysiąclecia chrztu Polski. Obchodom przeciwstawiały się komunistyczne władze.
Watykańska inauguracja obchodów Millenium chrztu Polski pokazała światu katolicką tożsamość Polski – mówi dr hab. Paweł Skibiński z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. 13 stycznia mija 50. rocznica watykańskiej inauguracji obchodów Millenium chrztu Polski.
Wspomnienia, pamiątki i zdjęcia uczestników obchodów milenium Chrztu Polski w Gnieźnie złożą się na film i wystawę, które przygotowuje Archidiecezja Gnieźnieńska. Wśród prezentowanych pamiątek będą też prywatne zapiski prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego.