Proporczyk 12. pułku ułanów załopotał 18 maja 1944 r. nad ruinami zdobytego klasztoru Monte Cassino. Dopiero później pojawiła się polska, a następnie brytyjska flaga. O tym, jak do tego doszło opowiada w swoich wspomnieniach ppor. Kazimierz Gurbiel, którzy prowadził ułański patrol.
Postanowiłam być kronikarką niszczonego przez barbarzyńskie hordy miasta – napisała w 1939 r. Aurelia Wyleżyńska. „Jej obycie i wykształcenie widać praktycznie w każdym zdaniu +Kronik+” – mówi PAP dr Grażyna Pawlak z IBL PAN. Z kolei dr Marcin Urynowicz z IPN zaznacza, że „to, co wyszło spod ręki Aurelii Wyleżyńskiej, jest w zasadzie gotowym scenariuszem filmowym”.
W polskiej historiografii i memuarystyce napisano wiele zarówno o idylli życia na wschodzie oraz czarnych kartach historii Kresów. We wspomnieniach Stanisława Leszczyńskiego oba te krajobrazy pamięci przeplatają się tworząc obraz życia Polaków u progu i w latach II wojny światowej.
W środę, 10 września, o godz. 11 w siedzibie Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, (ul. Józefowska 102) odbędzie się prezentacja książki Władysława Krzyściaka „+Wśród wojennej nawałnicy+. Wspomnienia oficera z lat 1939-1945".
Szlak bojowy w powstaniu warszawskim wiodący przez Stare Miasto, Śródmieście, Powiśle i Czerniaków opisał Stanisław Nałęcz-Komornicki w książce „Na barykadach Warszawy”. Jej ósme wydanie trafiło właśnie do księgarń. Autor w czasie walk o stolicę miał 20 lat.
1 września 1939 r. byli dziećmi. Pochodzili ze związanych z armią rodzin i szybko przekonali się, czym jest wojna. Zofia Grodecka, Mieczysław Pieńkowski, Aleksandra Styperek, Ludwik Misiek i Wojciech Bociański wspominają w rozmowie z PAP początek II wojny światowej.