Wojciech Fangor, 2013 r. Fot. PAP/A. Rybczyński
100 lat temu, 15 listopada 1922 r., urodził się Wojciech Fangor - malarz, rysownik, rzeźbiarz, teoretyk sztuki, prekursor malarstwa iluzjonistycznego i współtwórca Polskiej Szkoły Plakatu.
„Był jednym z ostatnich wielkich mistrzów XX wieku” – napisano o artyście na portalu Culture.pl.
Jako młody twórca Fangor malował klasyczne, niemal akademickie obrazy, ale już wtedy widać było jego niezwykłą umiejętność tworzenia malarstwa figuratywnego. Debiutował tuż po II wojnie światowej - w 1949 r. wystawą kubizujących pejzaży i portretów.
Artysta był autorem wielu prac, nie tylko malarskich, lecz również rzeźb.
Często zmieniał styl – tworzył malarstwo zarówno figuratywne, jak i abstrakcyjne.
Lata pięćdziesiąte to także współpraca z architektami Jerzym Sołtanem i jego zespołem, a także ze Stanisławem Zamecznikiem. W 1958 r. Fangor stworzył pierwszy polski environment, instalację „Studium przestrzeni”, pokazaną w Salonie Nowej Kultury w Warszawie.
W czasach socrealizmu znalazł się w gronie twórców, którzy swoimi obrazami wpisali się w nurt sztuki zideologizowanej, propagandowej. Do najbardziej znanych dzieł Fangora z okresu polskiego socrealizmu należą „Postaci”, obraz namalowany w 1950 r., oraz „Matka Koreanka” z 1951 r., a także powstały w 1953 r. „Pałac Kultury” – z wizerunkiem słynnego gmachu „do góry nogami”.
„Nie są to jednak obrazy natrętne, toporne w stylu radzieckiego socrealizmu, lecz płótna odwołujące się stylistycznie do klasyki i romantyzmu, znakomite przykłady malarstwa figuratywnego” - powiedział PAP Daniel Echaust, kurator wystawy „Fangor. Wielowymiarowy”, zorganizowanej z okazji setnej rocznicy urodzin artysty w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie.
Na początku lat sześćdziesiątych artysta zasłynął pulsującym malarstwem – abstrakcyjnymi obrazami, oddającymi wrażenie ruchu. Jego eksperymenty malarskie były prekursorskie nie tylko w polskiej, ale i w światowej sztuce.
W latach 1961–1966 mieszkał i pracował w krajach Europy Zachodniej, a od 1966 r. w Stanach Zjednoczonych.
W połowie lat sześćdziesiątych prace Fangora zostały włączone do grupowych wystaw w MoMA w Nowym Jorku. Artysta uczestniczył w słynnej międzynarodowej wystawie The Responsive Eye w Museum of Modern Art w Nowym Jorku w 1965 r., a w 1970 r. odbyła się jego indywidualna wystawa w Solomon R. Guggenheim Museum w Nowym Jorku. To wydarzenie okazało się dla artysty przepustką do międzynarodowej sławy.
Prowadził działalność pedagogiczną na uniwersytetach w Anglii i USA. Jego prace znajdują się w największych kolekcjach na świecie.
W 1990 r. ekspozycja „Wojciech Fangor. 50 lat malarstwa” w Państwowej Galerii Sztuki Zachęta spowodowała powrót twórczości Fangora do polskich sal wystawienniczych i galerii.
W 1999 r. artysta wrócił na stałe do Polski i w czerwcu 2002 r. otworzył wystawę retrospektywną w Galerii Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach, a w roku 2003 w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie. W tym czasie powstają obrazy, w których autor bada czasoprzestrzeń w obrazie i kontekście kulturowym, a także obrazy i formy oraz doświadczenia plastyczne, których rezultat został przedstawiony na wystawie w 2005 r. w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Był to czas nawiązań artysty do odkryć i teorii sprzed blisko pięćdziesięciu lat. Początek drugiej dekady XXI wieku Fangor wypełnił pracą nad projektem plastycznym II linii warszawskiego metra.
Wojciech Fangor należy do rekordzistów na polskim rynku sztuki.
Jego dzieło „M22” - jedna z zaledwie trzech rozet stworzonych przez tego artystę - zostało sprzedane w 2018 r. na aukcji DESA Unicum za 7,3 mln zł. „To absolutny rekord ceny sprzedaży obrazu w Polsce” – powiedział Rafał Kamecki, ekspert rynku sztuki, szef portalu Artinfo.(PAP)
Autor: Anna Bernat
abe/ skp/
