Warszawa, 01.12.2022. Były sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Kunert (C), zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych Ryszard Wojtkowski (P) oraz dyrektor Archiwum Akt Nowych Mariusz Olczak (L) podczas przekazania materiałów archiwalnych Armii Krajowej do zasobu AAN w budynku PAST-y w Warszawie. Fot. PAP/P. Nowak
Kolekcję materiałów archiwalnych dotyczących Armii Krajowej przekazał do zasobu Archiwum Akt Nowych w Warszawie historyk dr Andrzej Kunert. To część zbiorów Podziemnego Państwa Polskiego, które gromadzono w Fundacji Archiwum Polski Podziemnej w latach 1991-2004.
W Warszawie, w sali konferencyjnej PAST-y przy ul. Zielnej 39 rozpoczęła się konferencja naukowa „Dokumenty Polskiego Państwa Podziemnego 1939-1945 - stan zachowania”.
Przed konferencją odbyła się uroczystość przekazania unikatowych materiałów archiwalnych dotyczących Armii Krajowej do zasobu Archiwum Akt Nowych przez historyka dr. Andrzeja Krzysztofa Kunerta.
"Trzydzieści dwa lata temu, zakładając Fundację Archiwum Polski Podziemnej wraz z innymi historykami wiedzieliśmy, że pewna liczba oryginalnych dokumentów, prasy konspiracyjnej i powstańczej była wtedy w rękach prywatnych. Ponieważ cieszyliśmy się zaufaniem i sympatią różnych środowisk kombatanckich oraz osób, uznali oni, że przekażą nam swoje archiwalne zbiory, bo było to gwarancją bezpieczeństwa i dobrej opieki nad przekazaną, bezcenną dokumentacją. Cieszę się, że archiwum trafi w ręce absolutnie fachowej instytucji państwowej - Archiwum Akt Nowych. Wiem, że archiwum będzie dobrze zabezpieczone i zakonserwowane, a jednocześnie udostępnione wszystkim chętnym" - powiedział PAP darczyńca, historyk dr hab. Andrzej Krzysztof Kunert.
Uroczystość przekazania archiwaliów jest wydarzeniem rozpoczynającym dwudniową konferencję naukową „Dokumenty Polskiego Państwa Podziemnego 1939-1945 – stan zachowania” organizowaną w gmachu PAST-y w dniach 1-2 grudnia, dzięki współpracy Archiwum Akt Nowych, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i Fundacji Polskiego Państwa Podziemnego. Konferencję objęła patronatem honorowym Fundacja Armii Krajowej w Londynie.
Prof. A. Kunert: AK była tą samą armią co ZWZ, tylko rosnącą w siłę i coraz sprawniej działającą
"Dokładnie dziesięć lat temu, w listopadzie 2012 r. zorganizowano konferencję o dokumentach Polskiego Państwa Podziemnego i stanie ich zachowania. Po dziesięciu latach ponownie podsumowujemy nasz stan wiedzy, mówimy o dokumentach, które w tym czasie pojawiły się. To jest ważne, by móc przekazać tę wiedzę historykom, którzy przystępują do pisania. Dziś Krzysztof Kunert przekazał do AAN kolejną już partię, zbiór oryginalnych dokumentów wytworzonych na szczeblu Komendy Głównej AK" - powiedział PAP historyk i dyrektor Archiwum Akt Nowych Mariusz Olczak, podkreślając, że były one gromadzone przez kilkadziesiąt lat.
Przekazane we czwartek przez Kunerta zbiory obejmują m.in. konspiracyjną i powstańczą korespondencję mjr. Tadeusza Adama Wardejn-Zagórskiego „Gromskiego”, oryginalne raporty, sprawozdania i meldunki o sytuacji w walczącej Warszawie, oraz korespondencję w sprawie komunikatów i prowadzenia działalności informacyjnej.
Materiały te uzupełniają wiedzę historyków Polskiego Państwa Podziemnego o wydarzeniach, które miały miejsce przed wybuchem powstania, jak i o reakcjach i wpływie Komendy Głównej Armii Krajowej na rozwój wydarzeń w jego trakcie.
Fundacja Archiwum Polski Podziemnej powstała w listopadzie 1991 r. Od 1993 została zarejestrowana jako fundacja i jednocześnie placówka naukowo-badawcza z siedzibą przy Muzeum X Pawilonu Warszawskiej Cytadeli przy ul. Skazańców 25. W ciągu kilkunastu lat, dzięki darowiznom od osób prywatnych, m.in. rodzin kombatantów udało stworzyć jeden z największych zbiorów dokumentacji Podziemnego Państwa Polskiego. "Była to instytucja niezwykła, bo powstała miesiąc po pierwszych wolnych i demokratycznych wyborach. Założyła ją grupa historyków średniego pokolenia, urodzonych już po wojnie" - wspominał dziś Kunert, podkreślając, że wszyscy oni byli pasjonatami.
"Fundacja przyjmowała różnego typu spuścizny, kolekcje i dary ze świadomością, że spróbuje na tej bazie utworzyć +coś w rodzaju Instytutu Polskiego Państwa Podziemnego+. Kiedy zaniechaliśmy działalności w 2004 r. i musieliśmy dość szybko wywieźć zbiory, nie udało się znaleźć tak dużej przestrzeni. Poutykaliśmy je więc w różnych miejscach, a od 2009 r. zaczęliśmy partiami przekazywać do AAN" - mówił w 2016 r. dr Kunert w wywiadzie dla PAP.
W listopadzie 2016 r. dr Andrzej Krzysztof Kunert przekazał ponad pięć tysięcy oryginalnych dokumentów m.in. Kedywu Komendy Głównej AK i Tajnej Armii Polskiej ze zbiorów Fundacji Archiwum Polski Podziemnej 1939-1956 do Archiwum Akt Nowych. Łącznie Od 2009 r. do zasobów AAN łącznie trafiło ponad 400 zespołów dokumentów gromadzonych przez Kunerta i innych historyków z Fundacji Archiwum Polski Podziemnej w latach 1991-2004. (PAP)
Autor: Maciej Replewicz
mr/ dki/
