George Weigel. Fot. PAP/M. Bielecki
Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski w czerwcu 1979 r. to było 9 dni, które popchnęły XX w. na nowe tory - mówił w poniedziałek biograf Jana Pawła II George Weigel. Dodał, że była to rewolucja sumienia, która zapoczątkowała rewolucję polityczną.
Weigel, który napisał m.in. biografię polskiego papieża zatytułowaną „Świadek nadziei”, wziął w poniedziałek udział w dyskusji w Centralnym Przystanku Historia im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Warszawie.
Zdaniem Weigla, Jan Paweł II był osobą emblematyczną dla drugiej połowy XX w. „Wydaje mi się, że byłem pierwszym autorem - na pewno pierwszym w języku angielskim - który powiedział, że papież odegrał kluczową rolę w obaleniu europejskiego komunizmu i taki pogląd wyraziłem w książce `Ostateczna rewolucja`” - podkreślił.
Według papieskiego biografa Jan Paweł II rozpoczął `rewolucję sumienia`, która uświadomiła wielu ludziom, że chcą żyć jako ludzie wolni i chcą żyć w prawdzie. „Ta rewolucja sumienia, która doprowadziła do rewolucji politycznej w 1989 r., miała wiele źródeł, ale została zapoczątkowana właśnie pierwszą pielgrzymką papieża do Polski w czerwcu 1979 r. To było 9 dni. Kiedy patrzymy na nie wstecz możemy poczuć, że to właśnie wtedy XX wiek wkroczył na nowe tory” – ocenił.
Weigel przypomniał, że Jan Paweł II, poza oficjalnym powitaniem i pożegnaniem na lotnisku, zupełnie zignorował komunistyczne władze Polski. „W Warszawie na Placu Zwycięstwa wygłosił niesamowitą homilię, podczas której prosił Ducha Świętego, by odnowił oblicze Ziemi. To było tak, jakby przez tłum przeszedł ładunek elektryczny” – podkreślił.
Dodał, że przez kolejne 9 dni Jan Paweł II „ukazywał Polakom prawdę o nich samych”. „W trakcie tych 9 dni wygłosił chyba 90 homilii (...). Podsumowałbym to, co mówił tak: wy, drodzy rodacy, nie jesteście tym, za co uważa was reżim. Tak naprawdę jesteście nosicielami pewnej historii i kultury, której sercem jest katolicyzm. Jeżeli sobie przyswoicie prawdę o tym, kim jesteście, to znajdziecie narzędzia oporu, którym komunizm nie da rady się oprzeć” – mówił Weigel.
Zdaniem biografa Jana Pawła II, w ludziach została wtedy uwolniona „siła duchowej prawdy”.
„Kilkanaście miesięcy później wiemy, co wydarzyło się w Gdańsku, co wydarzyło się w całym kraju. A po 10 trudnych latach walki Polska poprowadziła narody Europy Środkowo-Wschodniej w walce przeciwko komunie, co doprowadziło do upadku Związku Sowieckiego w sierpniu 1991 r.” – przypomniał.
G. Weigel: analiza nauczania Jana Pawła II wskazuje źródła kryzysu i odnowy współczesnej cywilizacji
Weigel podkreślił, że tamte wydarzenia mogą być matrycą tego, co dzieje się dziś, co jest szczególnie ważne w sytuacji, gdy na Wschodzie „następca sowieckiego reżimu stara się odwrócić bieg historii”.
„Polsce należy się ogromne uznanie za wsparcie Ukrainy (...). Niesamowita hojność Polaków po wybuchu wojny w Ukrainie są absolutnie bezprecedensowe (...). To rewolucja sumienia umożliwiła coś takiego. Ta rewolucja trwa” – ocenił.
„Nie jesteśmy w stanie wytłumaczyć tej ogromnej zmiany społecznej - chyba największej od czasów rewolucji francuskiej (...) - jeśli nie weźmiemy pod uwagę rewolucji sumienia” – stwierdził. Przytoczył relację amerykańskiego historyka Johna Lewisa Gaddisa, który w jednej ze swoich książek napisał, że początkiem końca zimnej wojny był moment, kiedy Jan Paweł II wysiadł z samolotu na lotnisku w Warszawie w czerwcu 1979 r. „Uważam, że teraz nikt nie może pisać o tych wydarzeniach bez wzięcia pod uwagę roli `świadka nadziei`” – powiedział.
Weigel przypomniał wystąpienie Jana Pawła II w 1979 roku na sesji ONZ w Nowym Jorku, podczas której papież mówił o prawach człowieka i wolności religijnej. „Widzieliśmy, jak ci faceci (obecni na sali sowieccy dygnitarze - PAP) zaczęli się denerwować, bo jeszcze nigdy nikt nie zrobił tego w ten sposób” – mówił.
40 lat temu Jan Paweł II rozpoczął pierwszą pielgrzymkę do Polski
Dodał, że kiedy Jan Paweł II podróżował po całym świecie, jego moralny autorytet wzrastał.
„Być może jego autorytet wzrósł jeszcze bardziej po zamachu na jego życie (do którego doszło 13 maja 1981 r. w Watykanie – przyp. PAP), ponieważ był już nie tylko świadkiem zła, które objawiło się w XX w., ale był również ocaleńcem – przeżył II wojnę światową, komunizm Polsce i próbę zamachu na swoje życie. To dało mu wyjątkowy moralny autorytet, ponieważ nie prosił nikogo o to, by podejmował ryzyko, którego sam by nie podjął. Była spójność między jego słowami a działaniem” – ocenił.
George Weigel jest amerykańskim pisarzem katolickim, teologiem, działaczem społeczny i politycznym oraz autorem najlepiej sprzedającej się biografii papieża Jana Pawła II „świadek nadziei”. Zajmuje się głównie kwestiami dotyczącymi religii i kultury, obliczem chrześcijaństwa w dobie demokracji i kapitalizmu. Był jednym z sygnatariuszy dokumentu „Evangelicals and Catholics Together” w roku 1994.
Zapis spotkania dostępny jest na kanale IPN w portalu YouTube:
https://www.youtube.com/watch?v=FG4uf0fbnfQ (PAP)
Autor: Iwona Żurek
iżu/ jann/
