Uroczystość wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności w Katowicach. 10.12.2021. Fot. K. Liszka / IPN
Kilkudziesięciu kolejnych opozycjonistów z czasów PRL odebrało w piątek w Katowicach Krzyże Wolności i Solidarności. Odznaczenia, które w imieniu prezydenta wręczył im wiceprezes IPN, są przyznawane za działania na rzecz niepodległości, suwerenności i respektowania praw człowieka.
Krzyże Wolności i Solidarności są przyznawane od 2011 r. Tym razem, podczas uroczystości w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach uhonorowano 34 działaczy opozycji wobec dyktatury komunistycznej z lat 1956–1989, pięciu z nich pośmiertnie. Za walkę na rzecz wolności i demokracji, sprzeciwianie się ówczesnym władzom, działalność związkową, udział w protestach czy kolportaż ulotek byli oni poddawani rozmaitym represjom: aresztowaniom, internowaniom czy inwigilacji. W imieniu prezydenta Dudy odznaczenia wręczył zastępca prezesa IPN Krzysztof Szwagrzyk.
Za walkę na rzecz wolności i demokracji, sprzeciwianie się ówczesnym władzom, działalność związkową, udział w protestach czy kolportaż ulotek byli oni poddawani rozmaitym represjom: aresztowaniom, internowaniom czy inwigilacji.
Jednym z odznaczonych jest Stanisław Trybuś, jeden z przywódców strajku w kopalni Piast w Bieruniu, gdzie w grudniu 1981 r. ponad tysiąc górników przez dwa tygodnie protestowało pod ziemią przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego. Był to najdłuższy tego typu protest w powojennej historii górnictwa - był on odpowiedzią na wprowadzenie w Polsce stanu wojennego, zmilitaryzowanie kopalni oraz zawieszenie działalności wszelkich organizacji i stowarzyszeń.
Odsłonięto mural upamiętniający podziemny strajk w kopalni Piast
Po zakończeniu strajku Trybuś ukrywał się przed organami ścigania PRL. W tym czasie był poszukiwany listem gończym wydanym przez Wojskową Prokuraturę Garnizonową w Gliwicach. „W konsekwencji był pozbawiony możliwości kontynuowania wykonywania pracy przez okres ponad 12 miesięcy. Po zawieszeniu stanu wojennego, ujawnił się przed organami MO i w dniu 12 stycznia 1983 r. został zatrzymany i doprowadzony do WPG w Gliwicach” - podał IPN. 31 stycznia 1983 r. postępowanie wobec Trybusia zostało umorzone.
Pełna lista i biogramy osób uhonorowanych Krzyżami Wolności i Solidarności jest dostępna na stronie internetowej katowickiego oddziału IPN.
Krzyże Wolności i Solidarności po raz pierwszy przyznano w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Źródłem uchwalenia Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP.(PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ dki/
