Więźniarki na apelu, stojące na tle ceglanego baraku. Za nimi nadzorczyni Eugenia Pohl – obóz przy ul. Przemysłowej w Łodzi, wiosna 1944 r. Źródło: IPN w Łodzi
Porażające świadectwo o niemieckim obozie koncentracyjnym dla najmłodszych więźniów III Rzeszy ujawnił dyrektor Muzeum Dzieci Polskich w Łodzi dr Ireneusz Maj. Przedstawił opinię byłej więźniarki Marii Wiśniewskiej-Jaworskiej, z której wynika, że warunki w łódzkim obozie były gorsze niż w KL Ravensbrück.
Dyrektor Maj zwrócił uwagę, jak silny jest wydźwięk relacji pozostawionej przez Marię Wiśniewską-Jaworską, która była więziona zarówno w obozie koncentracyjnym dla dzieci polskich założonym przez Niemców przy ul. Przemysłowej w Łodzi, jak i KL Ravensbrück.
Relacja Wiśniewskiej-Jaworskiej została znaleziona w dokumentach procesu okrutnej strażniczki dziecięcego obozu Eugenii Pol (Pohl). "Obóz w Ravensbrück wydawał mi się czymś fantastycznym, nie było porównania z obozem w Łodzi" - mówiła więźniarka.
"W opinii tej nieżyjącej już byłej więźniarki warunki panujące w obozie dziecięcym były gorsze od tych panujących w niemieckim obozie śmierci KL Ravensbrück" - podkreślił dyrektor zaznaczając, że Ravensbrück był jednym najcięższych niemieckich obozów zagłady.
Relacja Wiśniewskiej-Jaworskiej została znaleziona w dokumentach procesu okrutnej strażniczki dziecięcego obozu Eugenii Pol (Pohl). "Obóz w Ravensbrück wydawał mi się czymś fantastycznym, nie było porównania z obozem w Łodzi" - mówiła więźniarka.
„Mały Oświęcim”, czyli niemiecki obóz dla dzieci w Łodzi
"Maria Wiśniewska urodziła się 17 lutego 1928 r. w Poznaniu. Jej ojciec Aleksander – profesor gimnazjum męskiego – został aresztowany przez Niemców w związku z oskarżeniem o udział w grupie dr. Franciszka Witaszka i zamordowany w poznańskim Forcie VII. Pozostali członkowie rodziny również poddani zostali represjom – matka Marii więziona była najpierw w obozie w Żabikowie, a następnie w KL Ravensbrück; starszy brat – Ludomir – został wywieziony do KL Gross-Rosen, a potem do obozu koncentracyjnego Mittelbau-Dora. W grudniu 1943 r. Maria wraz z młodszym bratem Tadeuszem osadzona została w obozie przy ul. Przemysłowej, gdzie przebywała do ukończenia 16 roku życia. W drugiej połowie 1944 r. trafiła do KL Ravensbrück, gdzie spotkała swoją matkę. Obie przeniesione zostały do KL Bergen-Belsen, w którym doczekały wyzwolenia przez aliantów 15 kwietnia 1945 r." - to fragment życiorysu więźniarki przekazany przez dyrektora Maja.
Po wojnie Wiśniewska ukończyła studia prawnicze. W latach 70 ub. w. była świadkiem w głośnym procesie obozowej wachmanki Eugenii Pol. Maria Wiśniewska-Jaworska dożyła 93 lat. Zmarła w 2020 r.
Przez niemiecki obóz koncentracyjny Ravensbrück przeszło ponad 130 tys. kobiet i dzieci. Kilkadziesiąt tysięcy z nich zostało zamordowanych przez niemieckich oprawców.
Dzieci z obozu przetrzymywane były w prymitywnych warunkach, niewolniczo pracowały, były torturowane. Mogło tam być do 4 tysięcy uwięzionych. Kilkaset dzieci Niemcy zamordowali.
Obóz przy ul. Przemysłowej w Łodzi był jedynym obozem koncentracyjnym tylko dla dzieci. Utworzono go 1 grudnia 1942 r. na terenach wyodrębnionych z Litzmannstadt Ghetto. Okupanci więzili tam dzieci i młodzież polską od 6. do 16. roku życia, ale przywożone tam były także młodsze, nawet kilkumiesięczne dzieci.
Niemiecki obóz dla polskich dzieci w Łodzi – ukryty przed światem na terenie getta
Dzieci z obozu przetrzymywane były w prymitywnych warunkach, niewolniczo pracowały, były torturowane. Mogło tam być do 4 tysięcy uwięzionych. Kilkaset dzieci Niemcy zamordowali.
W czerwcu 2021 r. minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński wspólnie z Rzecznikiem Praw Dziecka Mikołajem Pawlakiem oraz władzami Instytutu Pamięci Narodowej powołali Muzeum Dzieci Polskich - Ofiar Totalitaryzmu. Działalność muzeum ma upowszechnić wiedzę o osadzonych w niemieckim obozie. Muzeum, którego dyrektorem jest dr Ireneusz Maj, funkcjonuje w tymczasowej siedzibie przy ul. Piotrkowskiej 90 w Łodzi. Trwają rozmowy z władzami Łodzi o budowie siedziby MDP-OT na terenach dawnego niemieckiego obozu koncentracyjnego dla dzieci. (PAP)
Autor: Hubert Bekrycht
hub/
