Otwarcie wystawy „Nagrobny krzyż kowalski na Podlasiu” w Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej w Wasilkowie. Fot. PAP/Artur Reszko
„Nagrobny krzyż kowalski na Podlasiu” to tytuł nowej wystawy czasowej w dworu z Bobry Wielkiej w Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej. Ekspozycja składa się z 35 krzyży kutych z kolekcji muzeum.
Muzeum Kultury Ludowej wyjaśnia w materiale informacyjnym poświęconym wystawie, że na Podlasiu kute krzyże zajmowały i zajmują szczególne miejsce w kowalstwie ludowym, od wieków skoncentrowanym głównie na produkcji prostych, pozbawionych najczęściej jakichkolwiek ozdób przedmiotów użytkowych, wykorzystywanych w gospodarstwie wiejskim.
„Były i są jedyną tak licznie reprezentowaną grupą wyrobów kowalskich, które poza utylitarnością, posiadają zamierzone i świadomie realizowane walory artystyczne. Walory te możliwe były do uzyskania dzięki bardzo dobrej znajomości rzemiosła, sprawności technicznej, ale również pełnej swobodzie wypowiedzi i wyjątkowym poczuciu estetyki wiejskich kowali” – czytamy.
Krzyże z cmentarzy wiejskich nawiązują w swej formie do wzorów zaczerpniętych z nekropolii miejskich, ale rzemieślnicy je przygotowujący, wykorzystywali także własne doświadczenia związane z wykuwaniem mniejszych form tego powszechnie przyjętego chrześcijańskiego symbolu religijnego. Tradycyjnie bowiem już od XVIII w. na szczytach kapliczek i na drewnianych krzyżach przydrożnych (także przydomowych) umieszczano niewielkie, wysokie na 30-50 cm, krzyże kowalskiej roboty. Pomimo odniesień do mody miejskiej, krzyże cmentarne z wiejskich warsztatów posiadają swój własny, indywidualny i niepowtarzalny charakter. Wynika on m.in. ze sposobu opracowania tematu, czy wyboru zastosowanych proporcji.
Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej posiada kolekcję kowalskich krzyży nagrobnych, których zbiór liczy obecnie około 80 obiektów, 35 można zobaczyć na wystawie. Krzyże te stanowią część większego zbioru, obejmującego sztukę ludową regionu.
wnk/
