Teren byłego niemieckiego obozu Auschwitz II-Birkenau. Fot. PAP/S. Rozpędzik
Wystawa „Auschwitz. Nie tak dawno. Nie tak daleko”, przygotowana przez hiszpańską firmę Musealia oraz Muzeum Auschwitz, została nagrodzona Nagrodą Dziedzictwa Europejskiego/Nagrodą Europa Nostra 2020. „To najbardziej prestiżowe europejskie wyróżnienie w zakresie dziedzictwa” – podkreśliła placówka.
Nagrody Dziedzictwa Kulturowego/Nagrody Europa Nostra zostały ustanowione przez Komisję Europejską w 2002 r. i od tego czasu są przyznawane przez sieć Europa Nostra. W tym roku wyróżnienia otrzymało 21 projektów z 15 krajów. Musealia i Muzeum Auschwitz otrzymało nagrodę w kategorii „Edukacja, szkolenie i zwiększanie świadomości”.
„Nagroda to ważny sygnał. Wystawa spotyka się z bardzo dobrym przejęciem zarówno publiczności, jak i szkół czy mediów. Jest bardzo dobrą, nowoczesną, ogromną wystawą o dziejach obozu i jego ofiarach. Jednak dziś – dla mnie – niezmiernie ważne jest to, że ta historia odczłowieczania ofiar dotyka samego sedna naszej powojennej tożsamości” – powiedział dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński.
Zdaniem dyrektora firmy Musealia Luisa Ferreiro, nie da się zrozumieć przestrzeni wolności, demokracji i bezpieczeństwa, które dzielimy dziś jako Europejczycy, nie stając w obliczu historii Auschwitz. „Europa została zbudowana na moralnych ruinach Auschwitz. Wydarzyło się to w samym sercu Europy i zaledwie pokolenie temu” – podkreślił.
Zdaniem jurorów projekt wystawa o charakterze uświadamiającym i edukacyjnym przyczynia się do zachowania pamięci o jednym z najciemniejszych okresów w historii ludzkości. „Opiera się on na pogłębionych naukowych badaniach historycznych. Tematyka przedstawiona została w bezpośredni sposób, dostępny dla ogółu społeczeństwa, a przekaz wystawy dotarł już do wielu osób. Informacje o wystawie szerzą się za pośrednictwem mediów społecznościowych, trafiając w ten sposób do młodzieży i przyczyniając się do upamiętniania ofiar Auschwitz przez szerokie grono odbiorców” – głosi uzasadnienie jury.
Jurorzy podkreślili również, że „przedstawiane obiekty doskonale oddają atmosferę autentycznego Miejsca Pamięci, o co nie łatwo w przypadku wystawy objazdowej, a co po części udało się osiągnąć poprzez bogactwo prezentowanych przedmiotów”.
Celem nagród jest wyróżnianie i promowanie najlepszych praktyk związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego, badaniami, zarządzaniem, wolontariatem, edukacją i komunikacją. W ten sposób przyczyniają się one do większego publicznego uznania dziedzictwa kulturowego, jako strategicznego zasobu europejskiej gospodarki i społeczeństwa.
Paweł Sawicki z biura prasowego Muzeum przypomniał, że pierwsza prezentacja ekspozycji miała miejsce w Madrycie. Obejrzało ją tam ponad 600 tys. osób. „W tej chwili można ją oglądać w Muzeum Dziedzictwa Żydowskiego w Nowym Jorku” – dodał.
Ekspozycja przedstawia kolejne etapy rozwoju nazistowskiej ideologii i opisuje transformację Oświęcimia, zwykłego polskiego miasta, w którym nazistowskie Niemcy w czasie okupacji stworzyli największy obóz koncentracyjny i ośrodek zagłady. Zgładzili tam 1 mln Żydów oraz dziesiątki tysięcy osób innych narodowości, w tym Polaków, Romów i Sinti oraz sowieckich jeńców wojennych.
Zobaczyć można na niej ponad 700 oryginalnych obiektów, większość pochodzących ze zbiorów Muzeum Auschwitz. To m.in. osobiste rzeczy należące do ofiar, jak walizki, okulary czy buty. Jest fragment oryginalnego baraku więźniarskiego z obozu Auschwitz III-Monowitz, biurko oraz przedmioty należące do pierwszego komendanta obozu Auschwitz Rudolfa Hoessa. Zobaczyć można oryginalny wagon towarowy wykorzystywany przez Niemców przy deportowaniu Żydów do gett i obozów zagłady na terenie okupowanej Polski. Jest też litografia przedstawiająca twarz więźnia autorstwa Pabla Picassa.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości. W 1947 r. na terenie byłych obozów Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau powstało muzeum. Były obóz w 1979 r. został wpisany, jako jedyny tego typu obiekt, na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ itm/
