Józef Szczepański. Źródło: www.1944.pl
Nieznane dotąd wiersze oraz listy Józefa Szczepańskiego „Ziutka” – poety, powstańca warszawskiego, żołnierza Batalionu „Parasol” i autora jego hymnu, a także wielu piosenek, np. „Chłopcy silni jak stal”, „Pałacyk Michla” – zostały przekazane we wtorek do Archiwum Akt Nowych w Warszawie.
Wszyscy znają piosenki powstańcze, takie jak "Chłopcy silni jak stal", "Pałacyk Michla" czy wiersz "Dziś idę walczyć - Mamo!", ale niewielu ma świadomość, że ich autorem był jeden człowiek - Józef Szczepański "Ziutek". Jego wiersze przekazywane były podczas powstania ustnie, dlatego do dziś dnia można spotkać się z różnymi ich wersjami. "Ziutek" podczas okupacji był harcerzem i żołnierzem 1. plutonu 1. kompanii oddziału "Parasol". Zmarł 10 września 1944 roku w wyniku odniesionych obrażeń w szpitalu polowym przy ul. Marszałkowskiej 75.
We wtorek nieznane dotąd wiersze oraz korespondencję przekazali do zbiorów AAN bracia Krzysztof i Tomasz Mordzińscy. Znaleźli je w pamiątkach po swojej matce, która była w bliskiej relacji z "Ziutkiem".
W Muzeum Powstania Warszawskiego odbył się koncert „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki”
Podczas przekazania dokumentów Tomasz Mordziński opowiadał, że "pewnego wiosennego dnia 2019 roku, po 25 latach po śmierci mamy Haliny Mordzińskiej zacząłem porządkować dokumenty, korespondencję i różne inne szpargały, które po jej śmierci zalegały ukryte głęboko w szafach". "W czasie tego porządkowania natrafiłem na nieduży zeszycik, zawierający wiersze. Początkowo nie zainteresowały mnie one, ale moja żona zwróciła na nie uwagę. W pewnym momencie usłyszałem znajome imię Ziutek i wtedy coś mnie tknęło, że być może te wiersze wiążą się z Ziutkiem, czyli Józefem Szczepańskim, którego zdjęcie widywaliśmy z bratem wielokrotnie wklejone w albumiku naszej mamy" - opowiadał. "Wiedzieliśmy, że był on kolegą mamy, że walczył i zginął w powstaniu, że pisał wiersze powstańcze. Najsłynniejszy wiersz +Pałacyk Michla+ napisał na początku powstania" - mówił.
Mordziński dodał, że w znalezionym zeszycie były wiersze Ziutka przepisane przez ich mamę. "Była to dla nas ogromna niespodzianka. Po pierwsze muzą tych wierszy okazała się moja mama, a po drugie do tej pory znaliśmy tylko kilkanaście wierszy Ziutka, a dzięki mojemu odkryciu jego udostępniona spuścizna powiększa się o 21 nieznanych dotąd utworów" - zauważył.
Opowiadał, że wspólnie z bratem Krzysztofem zdecydowali, że trzeba tę poezję opublikować. Skontaktowali się z bratem z Ziutka Januszem Szczepańskim, którego poinformowali o swoim zamiarze.
79 lat temu w Warszawie wybuchło powstanie – największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie
Tomasz Mordziński opowiedział, że, spuścizną po Szczepańskim zainteresowało się wydawnictwo Bellona. Autorka właśnie opublikowanej książki "Ziutek. Chłopiec od +Parasola+" Małgorzata Czerwińska-Buczek poprosiła braci Mordzińskich, żeby raz jeszcze przejrzeli domowe archiwum. "Przeglądając je, w takiej malutkiej saszetce po mojej mamie znalazłem pakiecik kartek złożonych na czworo, przewiązanych kolorową wstążeczką. Otworzyłem tę paczuszkę i przeżyłem jeszcze większy szok. Okazało się, że w tym pakieciku znajduje się 31 kartek i listów - więcej listów - pisanych własnoręcznie przez Ziutka" - wspominał.
"Listy te są bezcenne, bo oprócz tego, że wyraził w nich wielką miłość do naszej mamy, przedstawiają również ówczesne czasy, życie codzienne młodych ludzi. choćby ich możliwości, gdy idzie o naukę i pracę" - ocenił. Mówił, że dzięki listom udało się wyjaśnić wiele białych plam w życiorysie Józefa Szczepańskiego, których nie znała nawet jego rodzina.
W ocenie zastępcy dyrektora ds. informacji naukowej, udostępniania i archiwów społecznych Archiwum Akt Nowych Mariusza Olczaka "nie jest to typowa dokumentacja wytworzona w oddziale +Parasola+, ale część akcji gromadzenia dokumentacji tego oddziału, którą od wielu lat, z pomocą wielu osób, przed wszystkim darczyńców, przygotowujemy". Zachęcił osoby prywatne do przekazywania takich dokumentów do AAN.
"Dzisiaj przekażemy braciom Mordzińskim skany tych listów i wierszy. Te skany zostaną dziś opublikowane na stronie internetowej i w mediach społecznościowych Archiwum Akt Nowych" - poinformował. (PAP)
Autor: Olga Łozińska
oloz/ wj/
