Lublin, 13.02.2024. Prezydent Lublina Krzysztof Żuk (L) i marszałek województwa lubelskiego Jarosław Stawiarski (2L) przed ratuszem w Lublinie, na odsłonięciu Tablicy Pamięci Żydów z Lublina, Ofiar niemieckiej zbrodniczej akcji „Reinhardt”. Fot. PAP/K. Zienkiewicz
Tablicę upamiętniającą żydowskie ofiary niemieckiej akcji „Reinhardt” odsłonięto we wtorek przy wejściu do ratusza w Lublinie. W czasie II wojny światowej zginęło ok. 40 tys. lubelskich Żydów.
Metropolita lubelski abp Stanisław Budzik i kantor Symcha Keller podczas uroczystości odmówili modlitwy za ofiary. Po przemówieniach okolicznościowych uczestnicy – tym m.in. prezydent Lublina Krzysztof Żuk i marszałek województwa Jarosław Stawiarski - złożyli kwiaty i zapalili znicze przed tablicą poświęconą pamięci Żydów z Lublina - obywateli polskich zamordowanych przez Niemców w czasie akcji "Reinhardt".
Prof. Sabina Bober z Pracowni Studiów nad Holokaustem Żydów Polskich i Europejskich Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego powiedziała, że przed II wojną światową społeczność żydowska miała znaczny wkład w funkcjonowanie miasta. "Tutaj powstawały teatry, były budowane szpitale, w których taka sława jak Marek Arnsztajn leczyła nie tylko Żydów, ale także Polaków. Bardzo często nieśli tę pomoc bezinteresownie. Tutaj też funkcjonowała od 1930 r. jedna z najnowocześniejszych szkół rabinackich - Jeszywas Chachmej Lublin" – wyjaśniła prof. Bober.
Niemieccy historycy o akcji "Reinhardt"
Jak podała, podczas II wojny światowej na lubelskim Podzamczu i w części Starego Miasta Niemcy utworzyli getto. Zgromadzili w nim niemal 40 tys. osób, które umierały z powodu chorób i wycieńczenia. W latach 1942-43 III Rzesza przeprowadziła operację eksterminacji Żydów w Generalnym Gubernatorstwie pod kryptonimem "Aktion Reinhardt". "Społeczność żydowska na terenie Lublina i Lubelszczyzny przestała istnieć" – powiedziała historyk.
Wdzięczność za pamięć o społeczności żydowskiej wyraził Paweł Matraszek, który opiekuje się jedyną ocalałą w Lublinie synagogą Chewra Nosim. "Coraz mniej nas jest, ale nadal jesteśmy. Duży wkład wnieśliśmy w rozwój tego miasta" – powiedział. Jak dodał, w życie społeczności żydowskiej w mieście angażuje się kilkadziesiąt osób.
W wyniku akcji "Reinhardt" Niemcy wymordowali około 2 mln Żydów z Polski, ale też deportowanych tu z innych państw Europy, m.in. z Niemiec, Austrii, Czech, Słowacji, Holandii i z Francji. Zagłada ludności żydowskiej dokonywała się głównie w trzech obozach śmierci – w Bełżcu, gdzie wymordowano ok. 440 tys. ludzi, w Sobiborze – ok. 180 tys. i w Treblince – ok. 900 tys.(PAP)
Autor: Piotr Nowak
pin/ pat/
