Otwarcie wystawy „Patrioci. Żołnierze. Żydzi”

Na pl. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie odbył się wernisaż multimedialnej wystawy „Patrioci. Żołnierze. Żydzi” zorganizowanej przez Instytutu Pamięci Narodowej.

"Wystawa poświęcona jest Żydom walczącym o odzyskanie przez Polskę niepodległości w latach 1914-21 i opowiada o losach tych żydowskich żołnierzy aż po rok 1945" - powiedział PAP rzecznik IPN, dr Rafał Leśkiewicz, wyjaśniając, że jest to pierwsza tego typu mobilna wystawa przygotowana przez IPN w trzech wersjach językowych - polskiej, angielskiej i ukraińskiej.

Żydowscy ochotnicy walczyli w Polskiej Organizacji Wojskowej, Legionach i wielu innych formacjach niepodległościowych. W latach 1919-1921 żołnierze żydowskiego pochodzenia walczyli z bolszewickim agresorem w obronie Niepodległej. Masowo wstępowali do odrodzonego w 1918 r. Wojska Polskiego i tam służyli we wszystkich rodzajach broni.

CZYTAJ TAKŻE

Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL zainaugurowało działalność

Do walki z niemieckim najeźdźcą Żydzi - oficerowie i żołnierze WP stanęli także we wrześniu 1939 r. Byli obecni we szeregach niemal wszystkich formacji konspiracyjnych Polskiego Państwa Podziemnego, a także w jednostkach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz w szeregach utworzonej w ZSRS armii Berlinga. Uczestniczyli też w Powstaniu Warszawskim i akcjach bojowych Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich oraz w innych organizacji podziemnych.

"Większość z nich zapłaciła najwyższą cenę - zginęli. Dziś, kiedy myślimy o pierwszej Rzeczypospolitej, wielonarodowej i wielowyznaniowej to znajduje swoje odbicie właśnie w tej wystawie. Nie było Polski na mapach świata, a byli ludzie, którzy chcieli za nią walczyć, byli gotowi za ginąć. Prezentujemy sylwetki wybranych z ponad 650 Polaków wyznania mojżeszowego, którzy walczyli w szeregach Legionów. Ta historia kończy się w latach drugiej wojny światowej, w obozach koncentracyjnych oraz w dołach Katynia, Tweru czy Charkowa" - powiedział dyrektor Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej Adam Hlebowicz, zapowiadając, że wystawa "„Patrioci. Żołnierze. Żydzi” będzie prezentowana także za granicą.

"Żydzi wstępowali masowo do Wojska Polskiego, po to, by wziąć udział w walce o niepodległość i granice odrodzonego państwa polskiego. O nich i ich losach jest ta wystawa. We wrześniu 1939 r. wielu z nich wzięło udział w obronie Polski przed najazdem nazistowskich Niemiec i sowieckiej Rosji. Niemal wszyscy zginęli w zagładzie dokonanej przez Niemców. Prawie wszyscy zginęli wraz ze swoimi rodzinami. Ci, spośród oficerów WP, którzy we wrześniu 1939 r. trafili do niewoli sowieckiej, w większości zostali zamordowani w Katyniu i innych nieznanych dotychczas miejscach przez sowieckie NKWD. Narracja tej wystawy ma charakter opowieści. Niektórzy jej bohaterowie zginęli bardzo młodo podczas walk legionowych lub w obronie Lwowa, jeszcze inni polegli w wojnie z bolszewikami” – powiedział autor scenariusza dr hab. Marek Gałęzowski, przywołując postać Bronisława Mansperla (1889-1915), żydowskiego ochotnika i porucznika Legionów, który 26 października 1915 poległ pod Kuklami podczas bitwy z oddziałami armii rosyjskiej. 17 maja 1922 r. marszałek Józef Piłsudski odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

„Oni w dniach powstań i wojennych konfliktów stawali we wspólnym szeregu z tysiącami innych Polaków, by wbrew zaborczym imperializmom podjąć bój o miejsce Polski na mapie Europy” – czytamy w informacji IPN o wydarzeniu.

Projekt edukacyjny IPN "Patrioci. Żołnierze. Żydzi" został stworzony w oparciu o nowoczesne rozwiązania w zakresie nauczania historii. Wystawa ma postać mobilnego pawilonu ekspozycyjnego. Dzięki interaktywnym ekranom i narracji lektora zwiedzający będą mogli zapoznać się z wieloma niezwykłymi i nieznanymi historiami bohaterów naszej wspólnej walki o niepodległość, a później jej obrony.

Ekspozycja „Patrioci. Żołnierze. Żydzi” będzie czynna do 7 listopada 2022 r.(PAP)

autor: Maciej Replewicz

mr/ dki/