Premier Mateusz Morawiecki (C) i wojewoda śląski Jarosław Wieczorek (P) podczas wizyty w Powstańczej Strefie Pamięci przed wejściem do dawnej Kopalni Węgla Kamiennego Mysłowice. Fot. PAP/A. Grygiel
Premier Mateusz Morawiecki w poniedziałek wieczorem złożył w Mysłowicach (Śląskie) kwiaty przed tablicą upamiętniającą powstańców śląskich i mieszkańców miasta, którzy zginęli w masakrze przed kopalnią, co dało początek I Powstaniu Śląskiemu.
Pamiątkową tablicę odsłonięto w ubiegłym roku w pobliżu dawnej kopalni Mysłowice. 100 lat temu masakra górników i ich rodzin przed tym zakładem stała się impulsem do wybuchu I Powstania Śląskiego. Był to spontaniczny zryw polskiej ludności, którego celem miało być przyłączenie Górnego Śląska do Polski.
W maju 1919 r. na konferencji w Wersalu zadecydowano, że o przynależności atrakcyjnych gospodarczo terenów Śląska przesądzi plebiscyt. Wobec trudności gospodarczych w regionie pracę przerwało 40 kopalń. Górnicy nie otrzymywali pensji, zdecydowali się na strajk generalny. 15 sierpnia 1919 r. przed bramą kopalni Mysłowice zgromadziło się około 3 tys. górników wraz z rodzinami, żądając wypłaty zaległych wynagrodzeń. Niemcy otworzyli ogień, zabijając siedmiu górników, dwie kobiety oraz trzynastoletniego chłopca. Wiadomość o masakrze zbulwersowała ludzi i zradykalizowała nastroje społeczne. Powstanie wybuchło 17 sierpnia 1919 r.
Walki powstańcze w krótkim czasie objęły powiaty pszczyński, rybnicki, katowicki oraz te, w których mieszkał znaczny odsetek ludności polskojęzycznej. Po początkowych sukcesach oddziałów powstańczych, niemiecki Grenzschutz sprowadził posiłki. Powstańcy dysponujący bronią ręczną nie byli w stanie przeciwstawić się broni maszynowej, artylerii, samochodom opancerzonym i pociągom pancernym. 24 sierpnia 1919 r., ze względu na beznadziejnie położenie oddziałów powstańczych oraz wzrastające represje ze strony władz niemieckich, dowódca powstania Alfons Zgrzebniok wydał rozkaz zaprzestania walk.
100 lat temu wybuchło II Powstanie Śląskie
I Powstanie Śląskie, choć zakończone porażką, przygotowało grunt pod dwa kolejne zrywy. II Powstanie Śląskie wybuchło rok później, również w sierpniu, a trzecie - w nocy z 2 na 3 maja 1921 r. Jego efektem było przyznanie Polsce znacząco większej części Górnego Śląska, niż początkowo zamierzano, po marcowym (w 1921 r.) plebiscycie w sprawie przynależności państwowej tych ziem. Powstania Śląskie to jedyne - obok wielkopolskiego - zakończone sukcesem polskie powstania. (PAP)
autorka: Anna Gumułka
lun/ mok/
