Wystawa "Instytut Piłsudskiego w Ameryce - historia i zbiory polskiej instytucji w Nowym Jorku" w Centrum Edukacyjnym IPN w Warszawie. 2018 r. Fot. PAP/P. Nowak
Nowojorski Instytut Piłsudskiego upamiętnia 80. rocznicę powstania, a jej kulminacją będzie uroczystość na warszawskim Zamku Królewskim. Szefowa placówki dr Iwona Korga mówi PAP, że ze zbiorów instytucji korzystają naukowcy z całego świata.
Instytut Piłsudskiego w Ameryce powstał 4 lipca 1943 roku w Nowym Jorku z misją zabezpieczenia, opracowania i udostępniania dokumentów dotyczących historii Polski po 1863 roku - opowiada Korga. Założycielami byli współpracownicy Marszałka: Wacław Jędrzejewicz, Ignacy Matuszewski i Henryk Floyar-Rajchman, ministrowie II RP oraz działacze polonijni w tym Maksymilian Węgrzynek.
Według prezes Instytutu na początku działalności jego trzon stanowili piłsudczycy, którzy w wyniku wojny przybyli do Nowego Jorku oraz przedstawiciele II RP jak płk. Marian Chodacki, Damian Wandycz i Wincenty Kowalski. Z młodszej emigracji znalazł się tam m.in. Stanisław Jordanowski.
Archiwum Instytutu liczy ponad milion dokumentów, tysiące książek, kolekcje fotografii, numizmatów czy map. Galeria sztuki zawiera 250 dzieł polskich mistrzów, w tym Matejki, Wyczółkowskiego, Gierymskiego i Kossaka.
"Zdecydowanie najbarwniejszą postacią był prof. Wacław Jędrzejewicz, piłsudczyk, minister II RP, wykładowca akademicki na amerykańskich uniwersytetach oraz historyk. Żył 100 lat, zostawił w roku 1993 wychowane pokolenie następców, którzy później działali w Instytucie" – podkreśliła Korga.
Wyszczególniła, że archiwum Instytutu liczy ponad milion dokumentów, tysiące książek, kolekcje fotografii, numizmatów czy map. Galeria sztuki zawiera 250 dzieł polskich mistrzów, w tym Matejki, Wyczółkowskiego, Gierymskiego i Kossaka.
Szefowa Instytutu Piłsudskiego w USA: płk Matuszewski miał intuicję polityczną, wizję i wielką wiedzę
"Z naszych zbiorów korzystają naukowcy z całego świata. Prowadzą projekty badawcze i zbierają materiały do książek. Udostępniamy materiały autorom filmów dokumentalnych, studentom i młodzieży polonijnej" – dodaje Korga.
Do najcenniejszych kolekcji zalicza dokumenty uratowane z Polski w 1939 roku, które ilustrują kształtowanie odrodzonej Polski w tym Bitwę Warszawską. Zdaniem szefowej Instytutu wiele wspaniałych kolekcji związanych jest też z Polonią, jej instytucjami, działaczami i wydarzeniami.
"Nasza misja pozostaje taka sama. Jest to ochrona polskiego i polonijnego dziedzictwa poprzez utrzymywanie archiwum, biblioteki i galerii malarstwa oraz szeroko rozumiana edukacja historyczna - odczyty, promocje książek, warsztaty dla dzieci i młodzieży, wystawy i nagrody" – tłumaczy prezes placówki, która ma teraz siedzibę na Greenpoincie.
Zapewnia, że na przestrzeni ostatnich 80. lat Instytut stał się nowoczesną instytucją archiwalno-naukową. Realizuje innowacyjne projekty, digitalizuje dokumenty, które udostępniane bezpłatnie przez stronę www.pilsudski.org.
Szefowa placówki akcentuje, że od wielu lat młodzież i dzieci są bardzo ważne w działalności edukacyjnej Instytutu. Korzystają z lekcji historii, warsztatów spotkań oraz Historycznej Gry Miejskiej. Instytut współpracuje także z amerykańskimi szkołami publicznymi.
"Oferujemy coraz więcej programów edukacyjnych, zachęcając do udziału w nich całe rodziny. Wpływa to na wychowanie kolejnych pokoleń polsko-amerykańskich, które w Instytucie uczą się miłości do Polski" – przekonuje szefowa placówki.
Akcentuje, że od wielu lat młodzież i dzieci są bardzo ważne w działalności edukacyjnej Instytutu. Korzystają z lekcji historii, warsztatów spotkań oraz Historycznej Gry Miejskiej. Instytut współpracuje także z amerykańskimi szkołami publicznymi wspomagając program dwujęzyczny polsko-angielski i wydarzenia edukacyjne.
"Obchody rocznicowe będą trwały przez cały rok z kulminacją 12 maja w Warszawie oraz jesienią w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku. Podczas wydarzeń w siedzibie Instytutu będziemy prezentować najciekawsze zbiory oraz zapraszać na ważne i potrzebne spotkania" – konkluduje dr Korga.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ adj/
