Prezydent RP Andrzej Duda (C-P) i odznaczona Lidia Podworska (C-L) podczas uroczystości wręczenia odznaczeń państwowych osobom zasłużonym w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce. Fot. PAP/R. Pietruszka
Polska pamięta o zasługach tych, którzy walczyli o wolny kraj, cierpieli prześladowania. To, że nikt dziś za poglądy nie idzie do więzienia, to wielka państwa zasługa – powiedział prezydent Andrzej Duda, zwracając się do osób odznaczonych w piątek za działalność na rzecz przemian demokratycznych.
Podczas uroczystości w Belwederze prezydent podkreślał, że wręcza oznaczenia osobom, które uważa za bohaterów wolności.
"Są różne oceny tamtego czasu i są różne oceny 1989 roku, tamtych wydarzeń, tego wszystkiego, co je poprzedziło i co było później. Dla mnie, jako w 1989 roku 17-letniego chłopaka, to było wielkie zwycięstwo, czas wielkiej zmiany, niezwykłego poruszenia osobistego, choć przecież, zwłaszcza jak popatrzę z dzisiejszej perspektywy, tak niewiele wiedziałem o świecie i tak niewiele jeszcze wtedy rozumiałem z realiów tego świata, który mnie otaczał i który się właśnie na moich oczach kształtował" - mówił Duda.
"Dziś - po ponad 30 latach - chcę, żebyście wiedzieli, że Polska nadal pamięta o tych zasługach, że to nie przyszło znikąd, że wolna Polska, którą dziś mamy, nie spadła z nieba. (...) Żeby pan Bóg wsparł, człowiek musi działać. Działaliście i za to z całego serca wam dziękuję" - powiedział prezydent.
"Państwo ten świat kształtowaliście czynnie, ja, mogę powiedzieć, że byłem w zasadzie tylko obserwatorem z boku, choć oddanym i absolutnie zaprzysięgłym kibicem tych wszystkich, którzy wtedy faktycznie walczyli o wolną Polskę, cierpieli prześladowania ze strony SB, siedzieli w więzieniach, byli aresztowani, internowani, bardzo często bici, niektórzy zginęli" - powiedział.
Podkreślił, że cena, którą zapłaciły wtedy niektóre rodziny czy pokolenie wtedy młodych ludzi lat 70., 80., w wielu przypadkach była niezwykle wysoka. "To była cena zniszczonych rodzin, zniszczonych karier, podeptanych przez komunistów zawodowych szans, często nieskończonych studiów, wilczych biletów, prześladowań, więzienia, pobicia" - mówił.
"Dziś - po ponad 30 latach - chcę, żebyście wiedzieli, że Polska nadal pamięta o tych zasługach, że to nie przyszło znikąd, że wolna Polska, którą dziś mamy, nie spadła z nieba. (...) Żeby pan Bóg wsparł, człowiek musi działać. Działaliście i za to z całego serca wam dziękuję" - powiedział prezydent.
Znane i nieznane kulisy wyborów czerwcowych
"Ktoś powie - no tak, można było to wszystko uzyskać szybciej. Przecież byli tacy w ówczesnej opozycji, którzy krytykowali i w ogóle nie zgadzali się z wyborami 1989 roku, które przecież były tylko częściowo wolne" - kontynuował prezydent, dodając, że był świadkiem wielkich dyskusji na ten temat, "które toczone były w obecności i przez pana prezydenta Lecha Kaczyńskiego".
Andrzej Duda przypomniał, że gdy siedział kiedyś wieczorem "w cztery oczy" z Lechem Kaczyńskim, zapytał, co o tym sądzi jako uczestnik tamtych wydarzeń, który był przy Okrągłym Stole, był wówczas wiceprzewodniczącym "Solidarności", "był absolutnie w środku tych wszystkich wydarzeń". "Powiedział do mnie: Andrzej, to, że doszło do wyborów w 1989 roku, było wielkim zwycięstwem i sukcesem, choć reżim był słaby i można było różnymi drogami być może zmierzać wtedy. Ale tak się potoczyło i to był sukces" - relacjonował.
"Błędy zostały popełnione później, bo trzeba było tę falę popchnąć dalej i wykorzystać, tą, którą właśnie wszyscy zobaczyliśmy w 1989 roku, że ona jest tak potężna, że ten sprzeciw jest tak ogromny. (...) Tymczasem to, co nastąpiło później i było wielką szansą, skończyło się kolejnego 4 czerwca, gdy obalono rząd Jana Olszewskiego w brutalny sposób, gdy tak naprawdę komunistyczno-lewacki prąd zwyciężył, pokonując tych, którzy chcieli rzeczywiście wolnej, w pełni niepodległej, suwerennej Polski w tamtym momencie" - kontynuował Duda. W ocenie prezydenta, "to była porażka", w wyniku której "opóźniono rozwój prawdziwie demokratycznej, wolnej Polski o kolejne lata".
"Później borykaliśmy się i często do dziś borykamy się z całym szeregiem problemów, które wtedy pojawiły się, jak choćby te, z którymi dziś borykamy się w wymiarze sprawiedliwości, gdzie cały czas jeszcze zasiadają komunistyczni sędziowie umoczeni z PRL-owskich strukturach" - ocenił. "Ale ten proces oczyszczania trwa w sposób nieustanny. (...) Życie społeczne się oczyszcza, a Polska się poprawia" - mówił prezydent.
"To, że dziś możemy dyskutować, to, że dziś możemy się otwarcie wymieniać poglądami i nikt za poglądy nie idzie do więzienia, to jest wielka państwa zasługa. I jeśli ktoś pyta, kto doprowadził Polskę do stanu demokratycznego państwa, tak, to państwo, to wy ją do tego doprowadziliście. Za to wieczna chwała i wieczna pamięć, mam nadzieję, będzie waszym udziałem" - zaznaczył Andrzej Duda.
"To, że dziś możemy dyskutować, to, że dziś możemy się otwarcie wymieniać poglądami i nikt za poglądy nie idzie do więzienia, to jest wielka państwa zasługa. I jeśli ktoś pyta, kto doprowadził Polskę do stanu demokratycznego państwa, tak, to państwo, to wy ją do tego doprowadziliście. Za to wieczna chwała i wieczna pamięć, mam nadzieję, będzie waszym udziałem" - zaznaczył Andrzej Duda.
Prezydent podkreślił, że - gdy mówi o bohaterach, żołnierzach - zawsze wspomina również o ich najbliższych. "Mamy (...) w tamtych czasach szły pod więzienie, płakały, martwiły się, a jednak wychowały tak, że poszedł, że poszła, że wcześniej poszli do powstania, bardzo często po to, by zginąć. I te matki tak wychowały, choć wiedziały bardzo często, że tak będzie i że tak naprawę poświęcają i oddają to, co mają najcenniejsze - swoje dzieci (...) Polsce" - powiedział Duda. "Za to wam, mamy, z całego serca dziękuję. (...) Nie byłoby tego pokolenia, które uzyskało wolną Polskę, gdyby nie ich rodzice, ich wychowanie" - dodał.
Kalendarium „Solidarności” 1980–1989
W piątek podczas uroczystości w Belwederze prezydent odznaczył - za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej - Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski: Krzysztof Gołba (założyciel Niezależnego Zrzeszenia Studentów Śląskiej Akademii Medycznej, organizator strajków studenckich, internowany); Serafin Masianis (członek NSZZ „Solidarność” i Klubu Inteligencji Katolickiej w Pile, po wprowadzeniu stanu wojennego adwokat oskarżonych z powodów politycznych).
Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski prezydent odznaczył: Ewę Barańską-Jamrozik (organizatorkę podziemnych wystaw i imprez artystycznych w Krakowie, autorkę druków niezależnych),Pawła Kozerę (działacza NZS, uczestnika i szefa służb porządkowych Strajku Radomskiego w Politechnice Warszawskiej, współtwórcę pisma „Słowo”, który wraz z braćmi Adamem i Tomaszem drukował wydawnictwa niepodległościowe); Zenona Perkowskiego (aktywnego działacza NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych na terenie gminy Sokoły), Małgorzatę Pęksyk (działaczką opozycji antykomunistycznej w okresie stanu wojennego i następnie do 1989 r. represjonowaną przez SB, dyskryminowaną w pracy) oraz Jacka Tomczaka (inicjatora i współzałożyciela Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w Naftoremoncie w Płocku, aresztowanego za działalność związkową).
Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski odznaczeni zostali: Adam Kozera (współpracował z Grupami Oporu „Solidarni”, drukował wraz z braćmi Pawłem i Tomaszem wydawnictwa niepodległościowe), Tomasz Kozera (współpracował z Grupami Oporu „Solidarni”, drukował wraz z braćmi Pawłem i Adamem wydawnictwa niepodległościowe), Jan Libera (członek NSZZ „Solidarność”, kolportował ulotki, malował napisy na murach oraz zawieszał flagę „Solidarności” na kominie ciepłowni w Legionowie); Henryk Łupiński (członek NSZZ „Solidarność w Zakładach Przetwórstwa Owocowo–Warzywnego w Białymstoku, kolportował nielegalną prasę i ulotki); Beata Majdzik (działaczka opozycji demokratycznej, wraz z mężem, Ryszardem Majdzikiem drukowała biuletyn „Solidarność Skawina” oraz „Białego Orła”) oraz Lech Meks (pracownik Fabryki Łożysk Tocznych „Iskra” w Kielcach, działacz opozycji antykomunistycznej w okresie stanu wojennego oraz do 1989 r., aresztowany i skazany na 3 lata pozbawienia wolności, wyrok odsiadywał w więzieniu w Hrubieszowie).
Za zasługi dla Niepodległej - Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości - odznaczone zostały: Ewa Barańska-Jamrozik (żona śp. Atilli Jamrozika, współzałożycielka Komitetu Porozumiewawczego Stowarzyszeń Twórczych i Naukowych); Bronisława Bik (matka Ewy, zaangażowanej w powołanie niezależnej organizacji Ruch „Wolność i Pokój” oraz Marka Bika, uczestnika m.in. akcji ulotkowych w XIV LO w Krakowie i organizatora uroczystości upamiętniającej zbrodnię katyńską na Rynku Głównym); Barbara Gorczycka-Muszyńska (matka Wojciecha Muszyńskiego, należącego do konspiracji szkolnej: Frakcji Młodzieży Republikańskiej, przekształconej w Polską Organizację Młodzieżową); Matylda Jurkowska (matka Zdzisława Jurkowskiego m.in. członka Komitetu Założycielskiego NZS na Wydziale Matematyczno-Chemicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Niezależnej Oficyny Studentów „Czekając”).
Odznaczone zostały ponadto to: Jadwiga Kiepura (matka Jarosława Kiepury, aktywnego działacza w nielegalnej organizacji Polska Partia Niepodległościowa); Janina Kosakowska (matka Leszka Kosakowskiego, związanego z Polską Partią Niepodległościową, współpracującego z opozycją węgierską i współuczestniczącego w zakładaniu Solidarności Polsko–Węgierskiej); Lidia Podworska (matka Jarosława Podworskiego, uczestnika akcji ulotkowych, kolportażu i druku materiałów m.in. „Solidarności” i KPN w Gliwicach, aresztowanego i osadzonego w Areszcie Śledczym w Gliwicach) oraz Nelli Rokita-Arnold (małżonka Jana Rokity, działacza opozycji demokratycznej, była współpracownikiem nielegalnego NZS w Uniwersytecie Jagiellońskim i organizacji „Wolność i Pokój”).
Medale Stulecia Odzyskanej Niepodległości otrzymały również: Janina Siedlich-Wojciechowska (matka Macieja Wojciechowskiego, działacza Niezależnej Federacji Młodzieży Szkolnej i niezależnych struktur ZHP w Krapkowicach); Teresa Skubiszewska (matka Konrada Falęckiego, działacza Grup Oporu Solidarni, Grupy Witka/Waldka, pseudonim „Koń”, biorącego udział w rozrzucaniu ulotek, stawianiu urządzeń nagłaśniających w centrum Warszawy) oraz Ewa Wasilewska (matka Witolda Wasilewskiego, założyciela i leadera niepodległościowej organizacji „Wolna Polska”, stawiającej sobie za cel obalenie systemu komunistycznego). (PAP)
Autorka: Sylwia Dąbkowska-Pożyczka
sdd/ itm/
