transformacja ustrojowa

Geneza i przebieg obrad okrągłego stołu łączą się z kierunkiem zmian dyktowanych przez ZSRS. Poszczególne elementy procesów w krajach Europy Środkowej były modyfikowane przez lokalne specyfiki, szczególnie w PRL, ale ogólny schemat był zgodny z zamierzeniami Gorbaczowa – mówi PAP historyk prof. Andrzej Nowak z Instytutu Historii PAN i Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jedni będą twierdzili, że ówczesne możliwości wykorzystano maksymalnie, inni, że można było przesunąć granice kompromisu okrągłego stołu. Ten czynnik będzie różnicował opinię publiczną – mówi PAP prof. Wojciech Roszkowski, historyk z Instytutu Studiów Politycznych PAN.

Na czele walki z komunizmem była Polska i „Solidarność” – podkreślił litewski historyk Alvydas Nikžentaitis z Wileńskiego Uniwersytetu Pedagogicznego podczas drugiego dnia obrad międzynarodowej konferencji naukowej, zorganizowanej w Warszawie w 30. rocznicę zakończenia obrad okrągłego stołu.

„Solidarność” była oparta na nadziejach wyrosłych z polskiego katolicyzmu – podkreślił wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński podczas otwarcia drugiego dnia międzynarodowej konferencji „Jak upadał komunizm. Rok 1989 w Europie Środkowo-Wschodniej”, zorganizowanej w 30. rocznicę zakończenia obrad okrągłego stołu.

30 lat temu, 5 kwietnia 1989 r., po dwóch miesiącach rozmów podpisano porozumienie zamykające obrady okrągłego stołu. Moment ten jest symbolicznym początkiem transformacji systemowej w Polsce i Europie Środkowej. Układ między władzami PRL a częścią opozycji do dziś wzbudza wiele dyskusji.

W Pałacu Prezydenckim w Warszawie rozpoczęła się międzynarodowa konferencja naukowa „Jak upadał komunizm. Rok 1989 w Europie Środkowo-Wschodniej”. „Ostatni rok komunizmu i upadek żelaznej kurtyny w Europie Środkowo-Wschodniej stanowi element wspólnego dziedzictwa, który wciąż wymaga dyskusji i namysłu” – czytamy w materiałach konferencyjnych.

„Jak upadał komunizm?” to tytułowe pytanie międzynarodowej konferencji, która odbędzie się w Warszawie 4–5 kwietnia. Historycy, socjologowie i politolodzy z kilkunastu krajów spotkają się w Pałacu Prezydenckim. Trzydzieści lat temu w tym miejscu, wówczas Pałacu Namiestnikowskim, odbyły się inauguracja i zakończenie obrad Okrągłego Stołu.

Po 1989 r. zmieniły się nawyki czytelnicze Polaków. Nie oznacza to jednak, by zaczęli sięgać po wcześniej zakazaną literaturę dysydencką. Ona była znana. Zaczęto czytać to, czego realnie brakowało przez lata komuny – powieści szpiegowskie i niezakłamaną historię.

30 lat temu, 2 marca 1989 r., podczas poufnych dyskusji w Magdalence zawarto kompromis dotyczący wyborów do Senatu. Dzień ten okazał się kluczowy dla powodzenia toczonych od ponad trzech tygodni rozmów okrągłego stołu. Na marginesie omawiano też kwestię odpowiedzialności twórców stanu wojennego.