Wystawę IPN pt. „Tu rodziła się Solidarność”, prezentującą protesty w 1980 r. i proces tworzenia się niezależnych od władz PRL związków zawodowych, można od czwartku oglądać przy kopalni Zofiówka w Jastrzębiu-Zdroju.
Ekspozycję ustawiono na placu przy pomniku Porozumienia Jastrzębskiego, które było dopełnieniem porozumień zawartych między ówczesną władzą a strajkującymi robotnikami. To ostatnia regionalna prezentacja wystawy – po Tarnowskich Górach, Dąbrowie Górniczej i Bielsku-Białej – związanej z obchodami 40-lecia powstania NSZZ „Solidarność”.
Jak przypominają przedstawiciele IPN, wieczorem 28 sierpnia 1980 r. – jako pierwsza w Jastrzębiu-Zdroju – zastrajkowała kopalnia Manifest Lipcowy (dzisiaj Zofiówka). Jeszcze w nocy strajk rozpoczął się w kopalni Borynia, a następnego dnia rano w kopalni ZMP w Żorach, w ślad za nimi poszły następne kopalnie Rybnickiego Okręgu Węglowego. Przy Manifeście Lipcowym powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS), którego przewodniczącym został Jarosław Sienkiewicz. Strajki w Jastrzębiu dotyczyły nieprawidłowości w organizacji pracy w górnictwie, ale miały także charakter solidarnościowy z protestującym Wybrzeżem.
Na Dworcu Centralnym w Warszawie otwarto wystawę „Tu rodziła się Solidarność”
2 września jastrzębski MKS rozpoczął negocjacje z komisją rządową, które trwały zaledwie kilka godzin. 3 września zawarto porozumienie z władzami, które było trzecim, po szczecińskim i gdańskim. Zapisano w nim m.in. poparcie 21 postulatów gdańskich, zniesienie czterobrygadowego systemu pracy w górnictwie, wprowadzanie wolnych sobót od początku 1981 r. Zgodnie z zapisami porozumienia jastrzębski MKS przekształcił się w Międzyzakładową Komisję Robotniczą (MKR), która stała się jednym z głównych centrów międzyzakładowych struktur nowych związków zawodowych w województwie katowickim.
„Popularność i rzeczywisty zasięg MKR szybko wykroczył poza Górny Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie, akces do komisji składały komórki nowych związków z zakładów górniczych z całego kraju. Jego przedstawiciele wzięli udział w ogólnopolskim spotkaniu 17 września w Gdańsku, na którym tworzyły się struktury nowego ogólnopolskiego związku zawodowego, który przyjął nazwę Niezależny Samorządny Związek Zawodowy +Solidarność+” - przypomina IPN.
W Mielcu otwarto wystawę „Tu rodziła się Solidarność”
Obchody 40. rocznicy powstania „Solidarności” IPN zainaugurował 1 lipca. Z tej okazji przygotował wystawę „Tu rodziła się Solidarność”, która była pokazana równocześnie w 17 miejscowościach rozsianych po całej Polsce. Katowicki oddział Instytutu opracował regionalną cześć wystawy – przedstawiającą tworzenie się niezależnych związków zawodowych na terenach znajdujących się w dzisiejszych granicach administracyjnych województwa śląskiego – oraz cztery wystawy lokalne poświęcone: Tarnowskim Górom, Bielsku-Białej, Dąbrowie Górniczej i Jastrzębiu-Zdroju.
Wystawa składa się z części ogólnopolskiej, części regionalnych oraz lokalnych, ukazujących powstawanie „Solidarności” w niemal każdym zakątku kraju. Prezentacja cyklu wystaw jest skoordynowana i tworzy w całej Polsce „Biało-czerwony szlak: Tu rodziła się Solidarność”. Trasy wszystkich wystaw regionalnych zbiegną się 28 sierpnia na wernisażu w Warszawie. Teksty ekspozycji są prezentowane w języku polskim i angielskim.
W Rzeszowie otwarto wystawę „Tu rodziła się Solidarność”
„W tym wielkim zwycięstwie, jaką była, jaką jest polska „Solidarność” mają udział miliony - najczęściej - anonimowych osób. Tą wystawą chcemy złożyć im hołd” - podkreśla IPN.
Wystawę w Jastrzębiu-Zdroju będzie można oglądać do 25 sierpnia.(PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ dki/
