Szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk upamiętni w piątek przy grobie gen. broni Lucjana Żeligowskiego na Powązkach Wojskowych 155. rocznicę jego urodzin.
"16 października szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk upamiętni 155. rocznicę urodzin gen. broni Lucjana Żeligowskiego – jednego z najważniejszych dowódców Wojska Polskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej, późniejszego Ministra Spraw Wojskowych" - poinformował w czwartek PAP Wydział Prezydialny UdSKiOR.
Jak zapowiedziano, o godz. 12 minister Kasprzyk złoży kwiaty i zapali znicz na grobie gen. broni Lucjana Żeligowskiego na Powązkach Wojskowych w Warszawie (kwatera A25, rząd: TUJE, grób 23/24).
"Gen. Lucjan Żeligowski to jedna z najważniejszych postaci odradzającego się przed stu laty państwa polskiego i armii walczącej o jego granice" – ocenił Kasprzyk, cytowany w przesłanej informacji.
Lucjan Żeligowski (1865-1947)
"W okresie międzywojennym Lucjan Żeligowski był posłem, a następnie jednym z działaczy polskiego środowiska niepodległościowego w czasie II wojny światowej. Po wojnie jego prochy powróciły do Polski. Nasza obecność przy jego grobie w przededniu 155. rocznicy urodzin jest wyrazem pamięci i wdzięczności wobec jednego z tych, którzy w 1918 r. przywrócili Polskę na mapę świata, a dwa lata później obronili jej suwerenność" – wyjaśnił szef UdSKiOR.
Lucjan Żeligowski urodził się 17 października 1865 r. w Oszmianie w rodzinie szlacheckiej. Po ukończeniu gimnazjum klasycznego w Wilnie i uzyskaniu matury, rozpoczął naukę w Oficerskiej Szkole Piechoty w Rydze (1888). W następnych latach służył w armii rosyjskiej, m.in. w 136. pułku piechoty. Brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej (1904-05). Od 1912 r. był członkiem tajnego Związku Walki Czynnej w Rosji.
Po wybuchu I wojny światowej od 1915 r. walczył w szeregach Brygady Strzelców Polskich, sformowanej przy wojsku rosyjskim, dowodząc batalionem. W 1917 r. mianowany pułkownikiem. Od stycznia 1917 r. do maja 1918 r. w I Korpusie Polskim (KP) w Rosji, m.in. jako dowódca Dywizji Strzelców. Po rozbrojeniu I KP przedostał się na Kubań, gdzie w lipcu 1918 r. został dowódcą 4. Dywizji Strzelców. Awansowany do stopnia generała. Na czele podległych mu oddziałów zajął Odessę. Przedostając się przez austriacki kordon, poprzez Rumunię w kwietniu 1919 r. dotarł do Polski, zajmując Tarnopol.
Od kwietnia 1919 r. do kwietnia 1920 r. pełnił funkcję dowódcy grupy operacyjnej w rejonie Mińska na Białorusi. Następnie do października 1920 r. dowodził 10. dywizją piechoty. W październiku 1920 r. mianowany dowódcą 1. Dywizji Piechoty Litewsko-Białoruskiej. Na jej czele, z rozkazu Józefa Piłsudskiego, zajął Wileńszczyznę, proklamując utworzenie Litwy Środkowej.
W latach 1921-25 pełnił obowiązki Inspektora Armii w Warszawie. W 1923 r. uzyskał stopień generała broni. Od 27 listopada 1925 r. do 10 maja 1926 r. w gabinecie Aleksandra Skrzyńskiego pełnił funkcję ministra Spraw Wojskowych. W czasie zamachu majowego w 1926 r. poparł Józefa Piłsudskiego. Następnie powrócił na stanowisko Inspektora Armii. W 1927 r. przeszedł w stan spoczynku i osiadł w swoim majątku Andrzejewo w pow. wileńskim.
Od 1928 r. pełnił funkcję prezesa Kapituły Orderu Polonia Restituta, a od 1929 r. był członkiem Trybunału Stanu. W latach 1935-39 był posłem na Sejm z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR).
We wrześniu 1939 r., jako cywil, współpracował z dowództwem Frontu Południowego. Następnie przedostał się do Francji. Po ewakuacji w 1940 r. do Wielkiej Brytanii został członkiem Rady Narodowej RP oraz kanclerzem Kapituły Orderu Virtuti Militari.
Zmarł 9 lipca 1947 r. w Londynie. Jego zwłoki przewieziono do Warszawy i pochowano na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Lucjan Żeligowski odznaczony był m.in. Orderem Virtuti Militari II i V kl., Polonia Restituta I kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Niepodległości.(PAP)
autor: Grzegorz Janikowski
gj/ aszw/
