Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk (2L) podczas uroczystości złożenia kwiatów przed Pomnikiem Bohaterów Getta. Fot. PAP/W. Olkuśnik
Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (UdSKiOR) Jan Józef Kasprzyk wziął udział w centralnych obchodach 78. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim i złożył wieniec pod Pomnikiem Bohaterów Getta na warszawskim Muranowie.
Jak przypomniano na Fb UdSKiOR, "monument ten został wzniesiony trzy lata po zakończeniu II wojny światowej w pobliżu miejsca pierwszych walk bojowców żydowskich z Niemcami, stoczonych w kwietniu 1943 r.".
Organizatorem warszawskich uroczystości jest Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce, a współorganizatorami Muzeum Getta Warszawskiego, Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma oraz Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
78 lat temu w getcie warszawskim wybuchło powstanie
"Wiosną 1943 r. władze niemieckie przystąpiły do całkowitej likwidacji getta w Warszawie. Na taką sytuację były przygotowane liczące ponad 500 osób oddziały Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) oraz Żydowskiego Związku Wojskowego. Siły te, dowodzone przez Mordechaja Anielewicza oraz Pawła (Aszera) Frenkla, były nierównomiernie wyszkolone i uzbrojone, a ich działania miały się opierać o sieć kryjówek i prowizorycznych schronów zbudowanych na terenie getta" - napisano na stronie UdSKiOR.
"Wiosną 1943 r. władze niemieckie przystąpiły do całkowitej likwidacji getta w Warszawie. Na taką sytuację były przygotowane liczące ponad 500 osób oddziały Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) oraz Żydowskiego Związku Wojskowego. Siły te, dowodzone przez Mordechaja Anielewicza oraz Pawła (Aszera) Frenkla, były nierównomiernie wyszkolone i uzbrojone, a ich działania miały się opierać o sieć kryjówek i prowizorycznych schronów zbudowanych na terenie getta" - napisano na stronie UdSKiOR.
Przypomniano, że "w godzinach porannych 19 kwietnia 1943 r. getto warszawskie zostało otoczone, a na jego obszar wkroczyły oddziały niemieckie". "Natrafiły one jednak na opór powstańców żydowskich i zostały zmuszone do wycofania się. W związku z brakiem oczekiwanego powodzenia dowództwo nad oddziałami niemieckimi przejął gen. SS i policji Juergen Stroop" - czytamy w informacji.
Mordechaj Anielewicz (1919-1943)
Jak zaznaczono, "tego samego dnia (i w dniach kolejnych) próbę wsparcia powstańców podjęły warszawskie struktury Armii Krajowej i innych organizacji".
"Oddziały niemieckie codziennie przeczesywały teren getta, poszukując kryjówek, w których ukryci byli Żydzi. Odnalezione osoby rozstrzeliwano lub transportowano do obozów. Część powstańców, m.in. grupa członków ŻOB otoczona w schronie na ul. Miłej 18, popełniła samobójstwo, nie chcąc poddać się Niemcom" - napisano.
"W rzeczywistości poszukiwanie Żydów ukrywających się w ruinach getta trwało jeszcze kilka miesięcy. W wyniku powstania w getcie zginęło i zostało zamordowanych 12 tys. Żydów, a większość z 60 tys. osób, znajdujących się w tym czasie w getcie, została wywieziona do obozu koncentracyjnego na Majdanku lub obozów pracy w Poniatowej, Trawnikach i Budzyniu" - czytamy na stronie UdSKiOR.
Przypomniano, że walki w getcie zostały oficjalnie zakończone 16 maja 1943 r., kiedy to Niemcy wysadzili budynek synagogi na ul. Tłomackie.
Marek Edelman (1922-2009)
"W rzeczywistości poszukiwanie Żydów ukrywających się w ruinach getta trwało jeszcze kilka miesięcy. W wyniku powstania w getcie zginęło i zostało zamordowanych 12 tys. Żydów, a większość z 60 tys. osób, znajdujących się w tym czasie w getcie, została wywieziona do obozu koncentracyjnego na Majdanku lub obozów pracy w Poniatowej, Trawnikach i Budzyniu" - czytamy na stronie UdSKiOR.
Jak dodano, "trudna do oszacowania grupa Żydów wydostała się z getta w czasie trwania walk i szukała schronienia po aryjskiej stronie".(PAP)
autor: Grzegorz Janikowski
gj/ dki/
