Inicjator śledztw ws. niemieckich zbrodni z lat II wojny światowej Henryk Lisiak, nauczycielka krzewiąca patriotyczne postawy wśród uczniów Małgorzata Rogal-Dropińska oraz Arkadiusz Szlachetko dbający o pamięć o polskich ofiarach wojen odebrali w czwartek w Poznaniu nagrody IPN „Świadek Historii”.
Gala XIII odsłony Nagrody Honorowej Prezesa IPN "Świadek Historii" odbyła się w Sali Białej Bazaru Poznańskiego. Wyróżnienia wręczał prezes IPN Karol Nawrocki, który w swoim wystąpieniu podkreślił, że nagroda przeznaczona jest "dla tych, którzy ten trud opisywania historii podejmują".
"Przede wszystkim historia to zapis świata, którego już nie ma, zapis przeszłości. Żeby go opowiedzieć potrzebni są świadkowie. Ci, którzy przeżyli, ale też ci, którzy nie przeżyli wydarzeń historycznych, ale są gotowi o nich opowiadać. Z kolei świadek ma głęboką moc autorytetu, bo opowiada przecież o świecie, którego nie ma. Zabiera głos często w imieniu pokrzywdzonych. Zabiera głos w imieniu naszych wielkich bohaterów, których niesłusznie skazano, często zamordowano" - powiedział prezes IPN.
Nawrocki ocenił, że wielu XX-wiecznych myślicieli postawiło znak równości między świadectwem i historią. "Bez świadków nie dałoby się opowiedzieć ich historii" - zaznaczył.
Dyrektor oddziału IPN w Poznaniu dr hab. Rafał Reczek podkreślił, że tegoroczni laureaci to osoby, które czynnie współpracują z IPN. "Realizując i wypełniając maksymę, że +wspólnie możemy więcej+ IPN dziękuje im tym sposobem, za pomoc i ofiarność w realizacji naszej wizji" - powiedział.
W uzasadnieniu przyznania nagród podkreślono, że laureaci aktywnie dbają o upamiętnienie martyrologii narodu polskiego, propagują wiedzę na temat niemieckich zbrodni, krzewią i popularyzują patriotyczne postawy wśród młodzieży.
Henryk Lisiak od lat angażuje się w upamiętnienie historii i martyrologii narodu polskiego. Inicjatywy zgłaszane przez niego do Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Poznaniu, czyli zawiadomienia i składane zeznania, doprowadziły do wszczęcia wielu postępowań karnych, przynoszących wymierne efekty w postaci ujawnienia i naświetlenia nieznanych lub mało znanych wydarzeń głównie z okresu II wojny światowej i okupacji. Prowadzone śledztwa dotyczyły m.in. obozu przesiedleńczego Gniezno-Garbarnia, zabójstw cywilów we wrześniu 1939 r. w Gnieźnie, bezprawnych procesów żołnierzy Batalionów Obrony Narodowej walczących we wrześniu 1939 r. w okolicy Wrześni i Kutna.
Zastępca dyrektora Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Dopiewie Małgorzata Rogal-Dropińska od lat współdziała z Oddziałowym Biurem Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu w zakresie edukacji historycznej, krzewiąc i popularyzując patriotyczne postawy wśród młodzieży szkolnej. Szczególnym polem współpracy są działania upowszechniających wiedzę o zbrodniach w Lasach Palędzko-Zakrzewskich w okresie II wojny światowej. Laureatka przygotowała konsultowane przez IPN materiały edukacyjne dotyczące tej tematyki, współuczestniczyła wraz z pracownikami IPN w opracowaniu tablic edukacyjnych, które stanęły w miejscach pamięci.
Arkadiusz Szlachetko od lat aktywnie współdziała z IPN zarówno osobiście, jak i za pośrednictwem założonego przez niego Forum Pamięci Niegosławice. Współpraca rozpoczęła się od upamiętniania miejsca pochówku 43 Polek, więźniarek KL Ravensbrück, które zmarły w filii tego obozu w Neubrandenburgu. Kolejnymi inicjatywami było: stworzenie miejsca pamięci przy kościele pw. św. Anny w Niegosławicach (Lubuskie), postawienie pomnika na Grobie Nieznanego Żołnierza w Niegosławicach i posadzenie trzech dębów pamięci ofiarom zbrodni katyńskiej.
Forum Pamięci Niegosławice m.in. organizuje dla młodzieży edukacyjne wyjazdy pamięci w miejsca martyrologii, uczestniczy w obchodach rocznic ważnych wydarzeń z historii Polski, zapoczątkowało w 2020 r. publiczne czytanie raportów rotmistrza Pileckiego z Auschwitz.
Dyrektor oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu dr hab. Rafał Reczek podkreślił, że wyróżniony w czwartek Henryk Lisiak jest pierwszą osobą, która została uhonorowana za zawiadomienia i zeznania składane do Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Poznaniu.
Reczek podkreślił, że tegoroczni laureaci to osoby, które czynnie współpracują z IPN. "Realizując i wypełniając maksymę, że +wspólnie możemy więcej+ IPN dziękuje im tym sposobem, za pomoc i ofiarność w realizacji naszej wizji" - powiedział.
Małgorzata Rogal-Dropińska zaznaczyła, że jej uhonorowanie to zwieńczenie wieloletnich wysiłków i pracy. "Razem możemy więcej. I ja to naprawdę czułam. Czułam, że w momencie jak zaczęłam współpracować z Instytutem, moje działania zaczęły być szersze, docierały do większej grupy ludzi. I za to jestem szczególnie wdzięczna" - podkreśliła.
Nagrodzona w czwartek Małgorzata Rogal-Dropińska w swoim wystąpieniu zaznaczyła, że jej uhonorowanie to zwieńczenie wieloletnich wysiłków i pracy. "Razem możemy więcej. I ja to naprawdę czułam. Czułam, że w momencie jak zaczęłam współpracować z Instytutem, moje działania zaczęły być szersze, docierały do większej grupy ludzi. I za to jestem szczególnie wdzięczna" - podkreśliła.
Dodała, że "młode pokolenie po prostu potrzebuje dobrej informacji", inspiracji i pobudzenia do myślenia. "Jeżeli tego nie będziemy robili, nie będziemy razem pracowali nad tą nową młodzieżą - jak ja to mówię - to nie osiągniemy niczego, dlatego dziękuję za te wiele lat wspólnej pracy" - powiedziała.
Nagroda "Świadek Historii" została ustanowiona przez Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej w 2009 r. Przyznawana jest raz w roku polskim oraz zagranicznym stowarzyszeniom, instytucjom, organizacjom społecznym i osobom fizycznym za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu historii narodu polskiego w latach 1939–1989 oraz wspierającym pion edukacyjny IPN w realizacji ustawowej działalności.
W Poznaniu po raz pierwszy nagrodę przyznano w 2010 r. Od tego czasu otrzymało ją ponad 70 osób oraz instytucji i stowarzyszeń z Wielkopolski. (PAP)
autorzy: Szymon Kiepel, Rafał Pogrzebny
szk/ rpo/ pat/