Wanda Traczyk-Stawska ps. Pączek (L) podczas uroczystości przed pomnikiem „Polegli – Niepokonani” na Cmentarzu Powstańców Warszawy na Woli. PAP/Marcin Obara
Wanda Traczyk-Stawska, żołnierka AK, uczestniczka Powstania Warszawskiego, inicjatorka powstania Izby Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy, została odznaczona przez min. kultury Hannę Wróblewską Medalem „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”.
Przed uroczystością, która odbyła się w Izbie Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy, szefowa MKiDN złożyła wieniec pod Pomnikiem Polegli Niepokonani.
„Wanda Traczyk-Stawska to osoba, która całym swoim życiem uosabia siłę, odwagę i nieustępliwość w walce o to, co najważniejsze: o wolność, godność i prawa człowieka. Codziennie podejmuje pani starania o pamięć, o to, aby historia, którą przeżyła pani i pani rówieśnicy, nigdy nie została zapomniana ani zniekształcona. Dzięki pani staraniom Miejsca Pamięci Narodowej – te, które przypominają nam o ofiarach, o bohaterach, o tych, którzy oddali życie za wolność – są pielęgnowane i traktowane z należytą czcią. To pani codzienna, niestrudzona praca, obecność, głos w debatach publicznych i działania na rzecz zachowania tych miejsc, sprawiają, że pamięć o naszej historii nie zanika” - powiedziała Wróblewska.
„Wanda Traczyk-Stawska (...) całym swoim życiem uosabia siłę, odwagę i nieustępliwość w walce o to, co najważniejsze: o wolność, godność i prawa człowieka.”
Oceniła, że Traczyk-Stawska jest „dla nas wszystkich moralnym kompasem, który nie pozwala zapomnieć, jak łatwo jest stracić człowieczeństwo, jeśli nie staniemy w obronie słabszych, wykluczonych, tych, którzy potrzebują naszej pomocy”. „Odznaczenie Medalem >>Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej<< to symboliczny wyraz uznania dla pani nieocenionych zasług” – dodała.
Wanda Traczyk-Stawska urodziła się 7 kwietnia 1927 r. w Warszawie. Jest psychologiem i działaczką społeczną, przewodniczącą Społecznego Komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy.
W czasie okupacji niemieckiej działała w konspiracji niepodległościowej. Jako członkini Szarych Szeregów brała udział w małym sabotażu oraz akcji „N”, w ramach której wręczała listy osobom skazanym na śmierć przez Polskie Państwo Podziemne. Podczas Powstania Warszawskiego była strzelcem i łączniczką Oddziałów Osłonowych Wojskowych Zakładów Wydawniczych (WZW), Biura Informacji i Propagandy oraz Komendy Głównej Armii Krajowej, kierowanych do wspierania oddziałów powstańczych w Śródmieściu Północnym. Walczyła także w Śródmieściu Południowym i na Powiślu. Po kapitulacji powstania trafiła do niewoli niemieckiej. Była jeńcem Stalagu VIII B Lamsdorf, Stalagu IV B, Stalagu IV E i Stalagu VI C.
Uczestniczka Powstania Warszawskiego Wanda Traczyk-Stawska kończy 94 lata
Po wojnie ukończyła studia na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego i pracowała z dziećmi upośledzonymi. Zajmowała się również odszukiwaniem mogił powstańczych na terenie Warszawy. Była inicjatorką opieki nad Cmentarzem Powstańców Warszawy. Jej działania doprowadziły do powstania Izby Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy.
Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy to symboliczne miejsce poświęcone ofiarom Powstania Warszawskiego. Obejmuje dwa pawilony i Mur Pamięci, gdzie upamiętniono dziesiątki tysięcy mieszkanek i mieszkańców stolicy.
W Izbie Pamięci prezentowane są dokumenty, fotografie oraz multimedialne prezentacje, które ukazują życie codzienne Warszawy i zagładę stolicy w czasie Powstania Warszawskiego. Można tam również zapoznać się z historią cmentarza – od momentu decyzji o jego założeniu w 1945 r., poprzez okres komunizmu, gdy pamięć o Powstaniu była wymazywana, aż do 2022 r. kiedy nowo otwarta Izba Pamięci stała się oddziałem Muzeum Warszawy. (PAP)
ksi/ aszw/
