Wiceminister kultury, generalny konserwator zabytków Jarosław Sellin (L) i powołani na członków Rady Odbudowy Pałacu Saskiego: Marlena Happach (2L), Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk (3L), Wojciech Fałkowski (4L), Izabela Bogucka (5L), prof. Tadeusz Wolsza (3P), Jadwiga Lesisz (4P), Piotr Walkowiak (2P) i Michał Laszczkowski (P). Fot. PAP/R. Pietruszka
Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków Jarosław Sellin w imieniu szefa resortu Piotra Glińskiego wręczył w piątek w Warszawie powołania członkom Rady Odbudowy Pałacu Saskiego. „Powoływana Rada będzie głosem społeczeństwa, dialogu różnych środowisk” – powiedział.
Podczas uroczystości, która odbyła się w Zamku Królewskim w Warszawie, prezydencki minister Wojciech Kolarski odczytał list prezydenta Andrzeja Dudy do uczestników uroczystości. "Z inicjatywą przywrócenia jednego z najważniejszych symboli niepodległej RP wystąpił prof. Lech Kaczyński, kiedy pełnił urząd prezydenta stolicy. Przeprowadzono wówczas badania archeologiczne i udostępniono dla publiczności odsłonięte fundamenty rezydencji, co spotkało się z wielkim zainteresowaniem społecznym. Pamiętamy też o zasługach ekspertów i organizacji, które przez kolejnych kilkanaście lat kontynuowały zabiegi na rzecz podjęcia odbudowy. Jesteśmy głęboko wdzięczni ludziom, którzy tak wiele dla tej sprawy zrobili, pomimo obojętności dominujących wówczas środowisk politycznych" - czytamy.
"Nowo powstająca Rada jako organ opiniodawczo-doradczy będzie odgrywać ogromnie istotną rolę w procesie planowania, projektowania i realizacji inwestycji. Wiemy wszyscy, z jak znaczącymi zagadnieniami łączy się odbudowa w sercu Warszawy, na placu marszałka Józefa Piłsudskiego, reprezentacyjnych budowli, zburzonych przed 78 laty i przed jak wielkimi wyzwaniami stają wszyscy jej współtwórcy i uczestnicy" - podkreślił prezydent.
Prezydent podziękował kandydatom do Rady, którzy "w poczuciu odpowiedzialności za dobro wspólne i pragnąc przyczynić się do realizacji tego śmiałego przedsięwzięcia, przyjęli zadania powierzone przez pana premiera". "Nowo powstająca Rada jako organ opiniodawczo-doradczy będzie odgrywać ogromnie istotną rolę w procesie planowania, projektowania i realizacji inwestycji. Wiemy wszyscy, z jak znaczącymi zagadnieniami łączy się odbudowa w sercu Warszawy, na placu marszałka Józefa Piłsudskiego, reprezentacyjnych budowli, zburzonych przed 78 laty i przed jak wielkimi wyzwaniami stają wszyscy jej współtwórcy i uczestnicy" - podkreślił Duda.
Dr hab. M. Czapelski o odbudowie Pałacu Saskiego: do przeszłości nie ma łatwego powrotu
Wiceszef MKiDN, generalny konserwator zabytków i jednocześnie przewodniczący Rady Odbudowy Jarosław Sellin podkreślił, że powoływany organ "będzie głosem społeczeństwa, dialogu różnych środowisk". "+Jak nie kochać strzaskanych tych murów tego miasta, co nocą odpływa, kiedy obie z greckiego marmuru - i umarła Warszawa i żywa+ – tak pisał Tadeusz Gajcy w wierszu +Śpiew murów+. Tę miłość do Warszawy, tak brutalnie zniszczonej, nosimy w sobie. Miłość do strzaskanych murów, która mogłaby nam opowiedzieć fragment historii, kawałek czyjegoś życia, zbyt krótkiego, okrutnie przerwanego. Naszym zadaniem jest pamiętać i tę pamięć właśnie przez odtworzenie Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej przekazać naszym dzieciom i kolejnym pokoleniom" - powiedział.
Dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie, Wojciech Fałkowski ocenił, że decyzja o odbudowie Pałacu Saskiego "była nieuchronna". "To jest symboliczny koniec odbudowy Warszawy. To jest symboliczny koniec odtwarzania pejzażu kulturowego, kulturalnego miasta. Całe założenie urbanistyczne wraz z masywną, wielką sylwetą pałacu Saskiego i Pałacu Brühla jest czymś, co wrosło w pamięć Polaków i warszawiaków. Te kilka dekad, które minęły, kiedy to nie istniało, nic w tej mierze nie zmieniło. To potrzeba, która cały czas wraca i to zadanie, które teraz podejmujemy, kontynuujemy od paru miesięcy, jest zadaniem, które jest jednocześnie odbudową polskiej pamięci i historii" - zwrócił uwagę.
Prezes spółki celowej Pałac Saski Jan Kowalski przyznał, że nie dziwi go fakt, iż "debata publiczna na temat odbudowania Pałacu Saskiego i Pałacu Brühla ożywała co jakiś czas przez niemal 80 lat". "W ubiegłym roku decyzją Sejmu i Senatu RP debata ta została zamknięta. Jej puentą jest ustawa z 11 sierpnia 2021 r. przyjęta z inicjatywy pana prezydenta, na mocy której rozpoczęły się przygotowania do odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz trzech kamienic przy ul. Królewskiej według zewnętrznego kształtu architektonicznego, jaki obiekty te miały na dzień 31 sierpnia 1939 r. W imieniu własnym i zespołu spółki Pałac Saski pragnę zapewnić, że jesteśmy dogłębnie świadomi wyjątkowości przedsięwzięcia, którego realizacja jest nam powierzona" - podsumował.
P. Gliński o odbudowie Pałacu Saskiego: mam nadzieję, że wszyscy Polacy poprą tę inicjatywę
W imieniu wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego wiceszef resortu Jarosław Sellin wręczył powołania do Rady Odbudowy. Otrzymali je: dr Izabela Bogucka (kandydatka prezydenta RP), prof. dr hab. Wojciech Fałkowski (kandydat generalnego konserwatora zabytków), Marlena Happach (kandydatka prezydenta m.st. Warszawy), dr Michał Laszczkowski (kandydat ministra kultury i dziedzictwa narodowego), Jadwiga Lesisz (kandydatka prezesa Rady Ministrów), Ewa Malinowska-Grupińska (kandydatka Rady m.st. Warszawy), prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk (kandydatka marszałka Senatu), Piotr Walkowiak (kandydat ministra kultury i dziedzictwa narodowego), dr Michał Wiater (kandydat ministra obrony narodowej) oraz prof. dr hab. Tadeusz Wolsza (kandydat marszałka Sejmu).
Zgodnie z ustawą z dnia 11 sierpnia 2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie Rada Odbudowy jest organem opiniodawczo-doradczym ministra kultury. Do jej zadań należy m.in. opiniowanie wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji, opiniowanie projektu budowlanego w zakresie dotyczącym odtworzenia historycznego układu urbanistycznego i budowlanego inwestycji oraz wyrażanie opinii w innych sprawach dotyczących inwestycji, przedstawionych Radzie przez ministra kultury.
Przepisy stanowią, że w skład Rady wchodzi 11 członków, wśród nich przewodniczący, którym jest generalny konserwator zabytków. Kandydatów na członków Rady zgłasza: prezydent RP - 1 osobę, marszałek Sejmu - 1 osobę, marszałek Senatu - 1 osobę, premier - 1 osobę, minister kultury i dziedzictwa narodowego - 2 osoby, minister obrony narodowej - 1 osobę - prezydent m.st. Warszawy - 1 osobę, generalny konserwator zabytków - 1 osobę oraz Rada m.st. Warszawy - 1 osobę.
Po zniszczeniu Pałacu Saskiego przez Niemców pod koniec grudnia 1944 r. jedynym śladem po nim pozostał fragment trzech środkowych arkad, w których znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza - symboliczna mogiła upamiętniająca bezimiennych żołnierzy poległych w obronie Polski, miejsce obchodów najważniejszych świąt państwowych.
Pałac Saski, który wzniesiono w wyniku rozbudowy XVII-wiecznego pałacu Jana Andrzeja Morsztyna, był wielokrotnie przebudowywany w kolejnych wiekach. W okresie II Rzeczypospolitej był siedzibą Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, a sąsiedni Pałac Brühla był siedzibą MSZ. Po zniszczeniu Pałacu Saskiego przez Niemców pod koniec grudnia 1944 r. jedynym śladem po nim pozostał fragment trzech środkowych arkad, w których znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza - symboliczna mogiła upamiętniająca bezimiennych żołnierzy poległych w obronie Polski, miejsce obchodów najważniejszych świąt państwowych.
Zgodnie z przyjętym harmonogramem zakończenie odbudowy planowane jest w 2030 r. Jej koszt to 2,5 mld zł. (PAP)
autorzy: Daria Porycka, Maciej Replewicz
dap/ mr/ aszw/
