Pieta Michniowska na terenie Muzeum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie. Fot. PAP/Piotr Polak
Historyk Delegatury IPN w Kielcach dr Tomasz Domański odnalazł nieznane dotychczas materiały archiwalne, które z dużą dozą prawdopodobieństwa pozwalają na wskazanie imion i nazwisk dowódców akcji pacyfikacyjnej – poinformował w piątek na swojej stronie internetowej Instytut Pamięci Narodowej.
Mieszkańcy Michniowa za pomoc niesioną partyzantom zostali w okrutny sposób wymordowani w dniach 12 i 13 lipca 1943 r., a miejscowość została spalona. Niemcy wymordowali 204 osoby. Pierwszego dnia zginęli mężczyźni, a drugiego całe rodziny, w tym kobiety i dzieci. Najmłodszą ofiarą pacyfikacji był Stefanek Dąbrowa – miał zaledwie osiem dni. Miejscowość została ograbiona i spalona. Ocalałym mieszkańcom zabroniono odbudowy wsi i uprawiania pól. Była to zemsta Niemców za pomoc partyzantom. Wieś współpracowała ze zgrupowaniem Armii Krajowej Jana Piwnika „Ponurego”, udzielając żołnierzom schronienia i dając wyżywienie. Michniów stał się symbolem 817 spacyfikowanych przez Niemców wsi.
Jak przypomniał IPN dotychczasowe badania historyczne pozwoliły jedynie na ustalenie, że o zbrodni w Michniowie zadecydowano na szczeblu dystryktu radomskiego 8 lipca 1943 r. „W zbrodni tej uczestniczyli funkcjonariusze z III batalionu 17. Pułku policji SS oraz II batalionu 22 pułku policji SS. W Michniowie byli m.in. Leutnant Adalbert Mayer, Oberleutnant Gustaw Biel, Hauptmann Gerulf Mayer, żandarm Julius Hein. Spośród wszystkich osób odpowiedzialnych za wykonanie i kierowanie tą zbrodnią osądzono wspomnianego wyżej Juliusa Heina oraz dowódcę SS i policji w dystrykcie radomskim gen. Herberta Böttchera” – przypomniano na stronie IPN. Wyrok na niemieckim zbrodniarzu wykonano w 1950 roku w Radomiu. SS-Brigadeführer Böttcher był współodpowiedzialny także za między innymi deportacje polskich Żydów do niemieckiego obozu zagłady w Treblince.
Pacyfikacja Michniowa – symbol niemieckich zbrodni na polskiej wsi
Po ponad 80. latach od tej zbrodni historykowi Delegatury IPN w Kielcach dr. Tomaszowi Domańskiemu udało się odnaleźć nieznane dotychczas materiały archiwalne pozwalające uszczegółowić przebieg tragicznych wydarzeń z Michniowa. „Są to zeznania funkcjonariuszy policji niemieckiej, którzy pełnili służbę w jednostkach biorących udział w pacyfikowaniu wsi. Na podstawie tych zeznań, z dużą dozą prawdopodobieństwa, można wskazać nazwiska dowódców oraz cel akcji pacyfikacyjnej. Obecnie dr. Domański przygotowuje artykuł naukowy do `Biuletynu IPN`, w którym zostaną przedstawione szczegółowe wyniki badań” – informuje IPN.
IPN poinformował o nowych ustaleniach w obchodzony w piątek Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej. Obchody zostały ustanowione przez Sejm 29 września 2017 r. - jak głosi uzasadnienie przyjętej niespełna pięć lat temu ustawy – „w hołdzie mieszkańcom polskich wsi za ich patriotyczną postawę w czasie II wojny światowej - za pomoc udzielaną uciekinierom, osobom ukrywającym się przed prześladowaniami i wysiedlanym, walkę w oddziałach partyzanckich, za żywienie mieszkańców miast i żołnierzy podziemnego państwa polskiego oraz z szacunkiem dla ogromu ofiar poniesionych przez mieszkańców wsi - rozstrzeliwanych, wyrzucanych z domostw, pozbawianych dobytku, wywożonych do sowieckich łagrów i niemieckich obozów koncentracyjnych oraz na przymusowe roboty”.(PAP)
Autor: Michał Szukała
szuk/
