Źródło: Państwowe Muzeum na Majdanku
Pamiętnik Jadwigi Ankiewicz, 16-letniej więźniarki niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku, wydało Muzeum na Majdanku w Lublinie. Zapiski Ankiewicz to jedyny, zachowany w oryginale dziennik powstały w tym obozie.
„Jadwiga nie przeżyła wojny. Dzięki temu dziennikowi wiemy, jak wyglądał obóz z perspektywy tej 16-letniej dziewczyny, bardzo dojrzałej jak na swój wiek” – powiedziała kierownik działu edukacji Państwowego Muzeum na Majdanku Jolanta Laskowska w czwartek, podczas prezentacji książki w Lublinie.
Oryginalny pamiętnik Jadwigi Ankiewicz – pisany ołówkiem, bardzo starannym pismem, w zeszycie w linie, z czarnymi twardymi okładkami - przekazała Muzeum na Majdanku w 1998 r. rodzina siostry autorki. Zeszyt ma 47 stron. Zapiski dotyczą okresu od 15 stycznia do 17 maja 1943 roku. Jadwiga Ankiewicz opisywała życie codzienne w obozie, panujące tu warunki, strażników i strażniczki obozowe, współwięźniarki a także swoje przeżycia i obserwacje.
Zeszyt zapisany przez Jadwigę to jedyny, oryginalny dziennik, który zachował się do dziś i który został napisany w obozie, w czasie, gdy autorka w nim była. „Jest to dziennik jedyny w swoim rodzaju. Nie wiadomo do tej pory nic, aby w innym obozie, ktoś prowadził zapiski w takiej formie, przez tak długi czas, no i żeby one przetrwały” – dodała Jolanta Laskowska.
Zeszyt zapisany przez Jadwigę to jedyny, oryginalny dziennik, który zachował się do dziś i który został napisany w obozie, w czasie, gdy autorka w nim była. „Jest to dziennik jedyny w swoim rodzaju. Nie wiadomo do tej pory nic, aby w innym obozie, ktoś prowadził zapiski w takiej formie, przez tak długi czas, no i żeby one przetrwały” – dodała Laskowska.
Jadwiga Ankiewicz (ur. 11 września 1926 r.) mieszkała z rodziną w Warszawie. Jej ojciec, w czasie wojny powołany do wojska, trafił do niewoli niemieckiej. Jadwiga wraz z siostrą i matką mieszkały u kuzynów, gdyż ich dotychczasowe lokum zostało zajęte przez Niemców. 16 stycznia 1943 r. Jadwiga, zatrzymana w jednej z ulicznych łapanek, została przewieziona na Pawiak. Dwa dni później, 18 stycznia 1943 r. przewieziono ją do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Miała wtedy 16 lat. Na Majdanku była przez cztery miesiące, podczas których pracowała w pralni obozowej.
„Majdanek w dokumentach”
Prowadzenie pamiętnika, posiadanie jakiegokolwiek zeszytu było w obozie nielegalne. Nie wiadomo, skąd dziewczyna miała zeszyt. Zapiski prowadziła potajemnie, niemal każdego dnia.
„Stoimy z Marią przed barakiem. Śliczny jest zachód słońca. Ale czy możemy się nim cieszyć, kiedy każdy widok stąd przesłania drut kolczasty” – pisała Ankiewicz pod datą 5 lutego 1943 r.
„W dole widać Lublin. Okna mieszkań błyszczą żywymi promieniami zachodzącego słońca. Za oknami tymi są jeszcze może ludzie, którzy żyją tak, jak my żyliśmy jeszcze przed trzema tygodniami, śpią w łóżkach, a nie na siennikach, nie jedzą stale brukwi i nie marzną co dzień na apelu. Ale jedno jest pewne, nie każdy z nich zdaje sobie z tego sprawę, co posiada, tak jak my nie zdawałyśmy sobie sprawy jeszcze przed trzema tygodniami” – napisała w pamiętniku 16-letnia więźniarka obozu.
Jadwiga Ankiewicz została zwolniona z obozu na Majdanku 17 maja 1943 r. Pamiętnik udało jej się wynieść ukryty pod podszewką kurtki. Wróciła do Warszawy, gdzie zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Osiem miesięcy po tym, gdy została zwolniona z obozu, zastrzelono ją na ulicy. Miała 17 lat.
Jadwiga Ankiewicz została zwolniona z obozu na Majdanku 17 maja 1943 r. Pamiętnik udało jej się wynieść ukryty pod podszewką kurtki. Wróciła do Warszawy, gdzie zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Osiem miesięcy po tym, gdy została zwolniona z obozu, zastrzelono ją na ulicy. Miała 17 lat.
Wydana przez Muzeum publikacja - Jadwiga Ankiewicz „Majdanek 15-I - 17-V-43. Dziennik” - zawiera nie tylko tekst pamiętnika, ale również fotokopie kart oryginalnego zeszytu zapisanego przez Jadwigę. Są w niej również informacje o życiu i losach autorki oraz jej rodziny. Zapiski Jadwigi Ankiewicz z obozu były wcześniej publikowane w 2001 r. na łamach 21 tomu rocznika „Zeszyty Majdanka”.
Niemiecki obóz koncentracyjny na Majdanku istniał od października 1941 r. do lipca 1944 r. Spośród prawdopodobnie 150 tys. osób, które przeszły przez Majdanek, na skutek głodu, chorób, pracy ponad siły, a także w egzekucjach i komorach gazowych życie straciło około 80 tys. osób. 60 tys. z nich to Żydzi przywożeni do obozu z całej Europy.(PAP)
Autorka: Renata Chrzanowska
ren/aszw/
