Prof. A. Nowak: trzeba zdecydować, czy UE to rzeczpospolita wielu wspólnot, czy imperium kierowane centralnie

W ocenie historyka z Instytutu Historii PAN i Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Andrzeja Nowaka, bardzo ważną częścią polskiego parlamentaryzmu jest "doświadczenie głosu wolnego", który gwarantuje potrzebę ucierania konsensusu.

„Lekcja liberum veto to jest rzecz, którą warto przemyśleć w Europie, nie tylko przez pryzmat takiej prostej krytyki - liberum veto to koniec niepodległości, to ryzyko upadku” – powiedział Nowak. Jego zdaniem liberum veto odgrywało bardzo ważną, pozytywną rolę przez kilka wieków - właśnie budowania kultury konsensusu.

„Trzeba się dogadać, porozumieć, bo nie jest tak, że większość zawsze ma rację” – ocenił historyk. Jak podkreślił: „dzisiaj widać w tych najwyższych strukturach Unii Europejskiej tendencję do rezygnacji z konsensusu, tendencję do narzucania woli większości - silniejsi mają decydować za słabszych”.

„Na takiej kulturze politycznej, kiedy silniejsi mają decydować zamiast słabszych, nie da się zbudować rzeczpospolitej, nie da się zbudować żadnej trwałej unii. Tak buduje się imperium” – powiedział Nowak.

Według niego „trzeba zdecydować, czy Unia Europejska chce budować rzeczpospolitą wielu wspólnot politycznych, czy też chce być imperium kierowanym centralnie, nawet jeśli w tym centrum będzie jeden parlament, ale oparty na zasadzie większości, o której decydują największe państwa, najsilniejsi gracze Unii Europejskiej”.

„To jest ciekawa, ważna kwestia, powiedziałbym, bardzo praktyczna związana z dzisiejszym stanem Unii Europejskiej” - podsumował historyk.

9 maja został ustanowiony Dniem Europy. Dokładnie tego dnia 68 lat temu francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman ogłosił plan powołujący Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, stanowiącą fundament dzisiejszej UE. (PAP)

ksz/ gma/