Fot. IPN
5 stycznia 2012 r. o godz. 18.00 w Galerii Sektor I Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek w Katowicach (pl. Sejmu Śląskiego 2) odbędzie się wernisaż wystawy „Za Marksem bez Boga. Laicyzacja życia społecznego w Polsce Ludowej w latach 1945–1989”. Ekspozycja została przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Katowicach. Organizatorem wydarzenia jest Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek w Katowicach oraz katowicki IPN.
Scenariusz wystawy opracowały: dr Łucja Marek oraz Monika Bortlik- Dźwierzyńska. Projekt graficzny wykonał Bogusław Nikonowicz. Na wystawie zaprezentowano materiały (fotografie, plakaty, druki ulotne, dokumenty, fragmenty kronik szkolnych, materiały prasowe) ze zbiorów osób prywatnych i instytucji, m.in.: archiwów Centrali i oddziałów IPN, Archiwum Państwowego w Katowicach, Biblioteki Śląskiej w Katowicach, urzędów stanu cywilnego, kilkunastu placówek muzealnych oraz placówek kulturalnych z terenu województwa katowickiego.
Laicyzacja, która dokonywała się w PRL, miała charakter laicyzacji socjalistycznej, dotyczyła sekularyzacji przestrzeni publicznej, a także prywatnej sfery życia obywatela. Szeroko rozbudowane świeckie święta, obrzędy i obyczaje służyły afirmacji nowego ustroju, były niejako liturgią religiopodobnej ideologii, dlatego zamiennie nazywano je laickimi bądź socjalistycznymi.
"Laicyzacja, która dokonuje się w naszym kraju, to laicyzacja socjalistyczna. Polega ona nie tylko na porzucaniu wiary, ale także na przyjmowaniu (świadomie lub nieświadomie) socjalistycznych obyczajów i socjalistycznego systemu wartości".
Antoni Michalak, Z problematyki laicyzacji i obrzędowości, Wrocław 1979
Laicyzacja to szeroko rozumiany proces zeświecczania rożnych dziedzin życia, powodujący zmiany w sferze publicznej, świadomości społecznej, w systemie wartości, tak zbiorowym, jak i jednostkowym. W społeczeństwach kapitalistycznych laicyzacja dokonywała się niejako samoistnie, na skutek zaniku głębszych zainteresowań światopoglądowych.
W państwach „demokracji ludowej” była ona sterowana przez partie utożsamiające się z materialistycznym światopoglądem, które zmierzały do usunięcia z socjalistycznego państwa religii („opium ludu”) oraz konsolidacji społeczeństwa wokół idei marksistowsko-leninowskich.
Laicyzacja, która dokonywała się w PRL, miała zatem charakter laicyzacji socjalistycznej, dotyczyła sekularyzacji przestrzeni publicznej, a także prywatnej sfery życia obywatela. Szeroko rozbudowane świeckie święta, obrzędy i obyczaje służyły afirmacji nowego ustroju, były niejako liturgią religiopodobnej ideologii, dlatego zamiennie nazywano je laickimi bądź socjalistycznymi.
Na przygotowaną przez OBEP IPN w Katowicach wystawę składa się 35 dwustronnych paneli, podzielonych na tematyczno-chronologiczne moduły. Kolejne bloki panelowe ukazują tło polityczne i etapy laicyzacji (sekularyzację przestrzeni publicznej, życia społecznego, prywatnej sfery życia obywatela, obrzędowość socjalistyczną oraz nowe święta i obyczaje). Ekspozycji będą towarzyszyły fragmenty archiwalnych kronik filmowych, pochodzące ze zbiorów Telewizji Polskiej Oddział w Katowicach, przedstawiające m.in. uroczystość nadania imienia, uroczystą oprawę świeckich ślubów i jubileuszy pożycia małżeńskiego, święto Trybuny Robotniczej, Choinkę Noworoczną, Dzień Dziecka na Stadionie Śląskim.
Wystawa będzie prezentowana do 29 stycznia 2012 r.
(IPN)
