Kluzik-Rostkowska otworzyła wystawę dot. Komisji Edukacji Narodowej

Na planszach wystawy można przeczytać fragmenty dokumentu.

"To jest bardzo pouczająca lektura. Polecam ją dzisiejszym nauczycielom. Bardzo spodobał mi się fragment: +Nauczyciel niech uważa, co ma mówić, co zamilczeć. Nic nigdy nie mówić w szkole, czego sam jaśnie nie rozumie, na co się nie nagotuje, co by nad pojętność uczniów było. Mówić, odpowiadać grzecznie, przyjemnie do zadośćuczynienia+. I to, co jest bardzo ważne: +Przypomnieć, że z ludźmi rozumnemu sprawa, chociaż z dziećmi sprawa+" - podkreśliła Kluzik-Rostkowska.

Minister zapowiedziała, że tekst "Ustaw Komisji Edukacji Narodowej dla stanu akademickiego i na szkoły w krajach Rzeczypospolitej przepisanych" ukaże się pod koniec tego roku - dzięki współpracy MEN z Instytutem Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk - w trzech językach: polskim, archaizowanym angielskim i archaizowanym litewskim. Zostanie opatrzony wstępem naukowym, objaśnieniami oraz recenzjami: naukową i językowymi.

Kluzik-Rostkowska zawróciła uwagę, że dotychczasowy brak tłumaczeń tekstu "Ustaw" na języki obce powoduje, że to jedno z najważniejszych polskich dzieł pedagogicznych nie jest praktycznie znane w świecie.

Kluzik-Rostkowska zawróciła uwagę, że dotychczasowy brak tłumaczeń tekstu "Ustaw" na języki obce powoduje, że to jedno z najważniejszych polskich dzieł pedagogicznych nie jest praktycznie znane w świecie.

Opracowanie "Ustaw" w języku polskim jest już gotowe. Jest to pierwsze od 1783 r., czyli od momentu, gdy "Ustawy" stały się obowiązującym prawem szkolnym, pełne ich wydanie wraz z tabelami i wzorami. Wydanie publikacji finansuje resort edukacji.

Komisja Edukacji Narodowej (pełna nazwa: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca) - była pierwszą w Polsce i Europie instytucją o charakterze współczesnego ministerstwa oświaty, o wiele lat wyprzedziła podobne rozwiązania w innych państwach. Powołana została przez Sejm Rozbiorowy 14 października 1773 r. na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Działała w latach 1773-1794.

"Ustawy Komisji Edukacji Narodowej" regulowały ogół zagadnień edukacyjnych w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Stworzona została nowoczesna struktura organizacyjna oświaty - od szkół elementarnych poprzez gimnazja aż do wyższych uczelni. Reforma objęła programy nauczania, do których wprowadzono elementy nauk przyrodniczych, historii i geografii Polski, naukę języka ojczystego, wychowanie obywatelskie. To KEN zdecydowała, że językiem wykładowym w szkołach będzie polski. Łacina pozostała w programie tylko, jako jeden z przedmiotów.

Komisja powołała Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które zajęło się przygotowywaniem podręczników. Zamawiano je u wybitnych uczonych polskich oraz tłumaczono najlepsze opracowania zagraniczne. Komisja uregulowała również podstawy prawne zawodu nauczycielskiego oraz stworzyła pierwsze szkoły kształcące pedagogów.

Zreorganizowane zostały też akademie: krakowska i wileńska. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie przemianowany na Szkołę Główną Koronną stał się nowoczesną uczelnią. Wysoką rangę zdobył Uniwersytet Wileński. Przemianowany na Szkołę Główną Wielkiego Księstwa Litewskiego stał się ważnym ośrodkiem nauk przyrodniczych i astronomii. Komisja zamierzała też powołać Królewski Uniwersytet w Warszawie - jego zalążkiem była utworzona w 1789 r. Szkoła Anatomii i Chirurgii.

Kres działaniom Komisji Edukacji Narodowej położyła utrata niepodległości Polski, ale wiele rozwiązań wprowadzonych przez nią miało kontynuację.

Rocznica powołania Komisji Edukacji Narodowej - 14 października jest obchodzona jako Dzień Edukacji Narodowej. Święto to wprowadzono w 1982 r., w miejsce obchodzonego wcześniej Dnia Nauczyciela. (PAP)

dsr/ par/