"Mundury Stanów Galicyjskich. Wystawa w dwusetlecie ustanowienia"
Nieznane portrety szlachty w mundurach Stanów Galicyjskich, czyli sejmu prowincjonalnego, działającego na terenach polskich włączonych do monarchii habsburskiej pod mianem Królestwa Galicji i Lodomerii, można oglądać na wystawie w Zamku Królewskim na Wawelu.
Ekspozycja jest efektem kilkuletnich badań nad tym zapomnianym aspektem dziejów Galicji. Po raz pierwszy zaprezentowane zostaną odnalezione portrety członków Stanów Galicyjskich, wśród których znajdują się wizerunki znanych osobistości np. Ksawerego Krasickiego. Zobaczyć będzie można także frak mundurowy oraz akcesoria np. epolety z herbami Galicji i Lodomerii.
Jak przypomniał w poniedziałek prof. Jan K. Ostrowski, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu i autor koncepcji wystawy, w tym roku mija 200 lat od wznowienia działalności Stanów Galicyjskich oraz nadania posłom prawa noszenia munduru stanowego. „Rocznica ta zasługuje na upamiętnienie i omówienie, toteż Zamek Królewski na Wawelu zorganizował w tym celu wystawę czasową o charakterze historycznym” - zaznaczył.
Pomysł prezentacji portretów w mundurach stanowych zrodził się podczas kilkuletnich badań obrazu znajdującego się w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu - przedstawiającego najpewniej Hipolita Czajkowskiego - prowadzonych przez Dariusza Kucię i Agnieszkę Janczyk. Podsumowaniem ich prac był artykuł opublikowany w czasopiśmie naukowym „Studia Waweliana”.
Prof. Jan K. Ostrowski, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu i autor koncepcji wystawy: W tym roku mija 200 lat od wznowienia działalności Stanów Galicyjskich oraz nadania posłom prawa noszenia munduru stanowego. Rocznica ta zasługuje na upamiętnienie i omówienie, toteż Zamek Królewski na Wawelu zorganizował w tym celu wystawę czasową o charakterze historycznym.
W trakcie kwerend udało się odnaleźć jeszcze kilkanaście przedstawień członków Stanów Galicyjskich w różnych wersjach mundurów.
Według kuratorki wystawy Agnieszki Janczyk, ekspozycja stanowi przegląd odnalezionych portretów członków Stanów Galicyjskich, wśród których znajdują się wizerunki nie tylko znanych osobistości, jak Ksawery Krasicki (1774–1844) czy Kazimierz Antoni Krasicki (1807–82), ale także przedstawicieli stanu szlacheckiego. Prezentowany jest także zachowany frak mundurowy oraz akcesoria, a wśród nich epolety z herbami Galicji i Lodomerii ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. Cztery plansze ukazujące różne typy munduru stanowego specjalnie na wystawę przygotował artysta i ilustrator Grzegorz Wojtasik.
Członkowie sejmu prowincjonalnego przedstawieni są w mundurach ustanowionych dokładnie 200 lat temu. Łączyły one ówczesną, zachodnioeuropejską modę z tradycją narodową – kontuszem z herbami akcentującymi przynależność państwową; dodawały prestiżu osobom zasiadającym w składzie sejmu prowincjonalnego.
Mundury stanowe – galowe i polowe – występowały w dwóch wersjach: niemieckiej (frakowej) i polskiej (strój narodowy, kontusz i żupan), różniły się też kolorystyką. Z czasem, w ciągu drugiej połowy XIX w., ubiór członków Stanów Galicyjskich uległ zapomnieniu.
Sejm Stanowy został powołany przez cesarza Józefa II w 1782 r.(istniał do roku 1788); wznowiono go na mocy dekretu cesarza Franciszka I z 13 kwietnia 1817 r. Po raz pierwszy członkowie zgromadzenia stanowego zebrali się w „głównym mieście Lwowie” 16 czerwca 1817 r., ostatnia zaś sesja sejmowa odbyła się 15 września 1845 r. Ostateczny koniec Stanów nastąpił wraz z konstytucją marcową z 1849 r.
Sejm prowincjonalny działał na terenach dzisiejszej południowo-wschodniej Polski i południowo-zachodniej Ukrainy, włączonych do monarchii habsburskiej pod nazwą Królestwa Galicji i Lodomerii.
Wystawa będzie czynna od wtorku do 30 kwietnia 2017 r. w salach wystaw czasowych Zamku Królewskiego na Wawelu. (PAP)
rgr/ pat/
