Minister kultury i dziedzictwa narodowego Marta Cienkowska, dyrektor Narodowego Archiwum Cyfrowego Piotr Zawilski, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych Paweł Pietrzyk oraz przedstawiciel wykonawcy Marcin Baran podczas podpisania umowy o przebudowie części zabytkowego budynku przy ul. Rakowieckiej 2D na potrzeby nowej siedziby Narodowego Archiwum Cyfrowego,. Fot. PAP/Rafał Guz
W poniedziałek podpisano umowę dotyczącą nowej siedziby Narodowego Archiwum Cyfrowego (NAC). Podczas uroczystości, która odbyła się na ul. Rakowieckiej 2D w Warszawie, ministra kultury Marta Cienkowska powiedziała, że to inwestycja w fundamenty polskiej pamięci historycznej.
Jak wyjaśniła, w tym budynku, w zbiorach Narodowego Archiwum Cyfrowego, przechowywane jest obecnie 16 mln zdjęć od lat 40. XIX wieku aż po czasy współczesne, 65 tys. nagrań dźwiękowych, 2 tys. 800 filmów. - Niemal każde zdjęcie, które jest wykorzystywane z czasów dwudziestolecia międzywojennego, publikowane dzisiaj w prasie, w pracach naukowych, w dodatkach historycznych, pochodzi właśnie ze zbiorów NAC. NAC przechowuje także nagrania głosów wybitnych Polaków: Józefa Piłsudskiego, Józefa Becka, Władysława Andersa, Ignacego Jana Paderewskiego czy Stefana Żeromskiego - przypomniała szefowa resortu kultury. - Znajdziemy tu również historyczne filmy dokumentalne, kroniki filmowe, ale też na przykład dźwiękowe zapisy historycznych wydarzeń, jak np. ataku na Westerplatte, kazań księdza Jerzego Popiełuszki. Tak ważna jest to instytucja - oceniła.
Marta Cienkowska zwróciła uwagę, że ten budynek stanie się pierwszą w pełni samodzielną siedzibą Narodowego Archiwum Cyfrowego od jego powołania w 2008 roku. Powstaną tu serwerownia, pracownie digitalizacji, czytelnia, sala edukacyjna, a także sale wystawiennicze.
- To dla mnie coś więcej niż tylko infrastruktura. To dowód, że Polska traktuje swoją historię bardzo poważnie i że budujemy państwo świadome swojej przeszłości. I chcę to powiedzieć absolutnie bardzo mocno: nie ma nowoczesnego państwa bez silnej polityki pamięci - podkreśliła ministra kultury i dziedzictwa narodowego, dodając, że nie ma polityki pamięci bez archiwów.
Jak zaznaczyła, że archiwa to nie są tylko magazyny dokumentów. - Jest to absolutnie żywa pamięć narodu - oceniła.
- A Rakowiecka to symbol. Ten budynek, który przed stu laty służył wojsku polskiemu, dziś służy naszej pamięci - mówiła. - Łączymy tradycję z nowoczesnością, bo konserwujemy historyczną elewację, ale jednocześnie tworzymy przestrzenie cyfrowe na miarę XXI wieku - wyjaśniła.
Cienkowska zaznaczyła, że polityka pamięci to nie tylko słowa czy uroczystości. - To także trwałe decyzje inwestycyjne, które zabezpieczają dokumenty, zabezpieczają świadectwa i historię na pokolenia. Bez archiwów nie ma historii. Bez historii nie ma przyszłości. I mam nadzieję, że to będzie kolejny element w naszej strategii polityki pamięci i kultury pamięci - powiedziała szefowa resortu kultury.
Naczelny dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk zaznaczył, że traktuje tę umowę jako „pierwszą cegiełkę” w poprawie infrastruktury Archiwów Państwowych. - W Warszawie mamy trzy archiwa o charakterze centralnym. Oprócz Narodowego Archiwum Cyfrowego jest jeszcze Archiwum Akt Nowych i Archiwum Główne Akt Dawnych oraz jedno archiwum państwowe - Archiwum Państwowe w Warszawie. I w zasadzie każde z tych archiwów boryka się z mniejszymi bądź większymi (...) kłopotami związanymi z bazą lokalową, a bez niej nie da się mówić o rozwoju i zachowaniu tej pamięci - powiedział.
- Akurat NAC w całej sieci archiwów państwowych jest instytucją nieodzowną i na niej spoczywa wiele obowiązków związanych z technicznym zabezpieczeniem całej infrastruktury archiwów państwowych - mówił. - Nie rozmawiamy wyłącznie o funkcjonowaniu NAC. Mówimy o całej sieci archiwów państwowych - o 32 jednostkach w skali kraju plus ich oddziały zamiejscowe, czyli o 74 różnych lokalizacjach. O narodowym zasobie archiwalnym, tym w postaci analogowej, czyli o prawie 400 km akt już w archiwach zgromadzonych. A kolejne 700 km jest do przejęcia. To jest skala wyzwań infrastrukturalnych, które przed archiwami stoją - wyjaśnił Paweł Pietrzyk.
Umowę na przebudowę budynku przy ul. Rakowieckiej 2D w Warszawie na potrzeby Narodowego Archiwum Cyfrowego podpisali dyrektor Narodowego Archiwum Cyfrowego Piotr Zawilski i wiceprezes firmy Baudziedzic Marcin Baran.
Budynek przy Rakowieckiej 2D w wyniku działań podjętych przez naczelnego dyrektora Archiwów Państwowych 8 kwietnia 2022 roku został przekazany Narodowemu Archiwum Cyfrowemu w trwały zarząd przez miasto stołeczne. Jest częścią historycznego zespołu dawnych Koszar Mokotowskich. Obiekty z początku XX wieku, wpisane do rejestru zabytków, wyróżniają się ceglaną elewacją, bogatą dekoracją gzymsów i opraw okiennych oraz cechami typowymi dla architektury militarnej tego okresu.
Przebudowa przewidziana w dokumentacji projektowej zakłada zachowanie i odnowienie wartości konserwatorskich fasad oraz detalu architektonicznego przy jednoczesnym gruntownym dostosowaniu wnętrz do funkcji nowoczesnego archiwum cyfrowego.(PAP)
gj/ miś/
