„Pacowie. Lilie w Ogrodzie Historii” – pod takim tytułem we wtorek w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie otwarto wystawę prezentującą około 300 eksponatów z Litwy, Polski i Ukrainy, opowiadającą o rodzie Paców - jednej z najwybitniejszych rodzin magnackich Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Jak zmieniała się pamięć o wielkich posiadaczach ziemskich, ich roli i statusie na przestrzeni dziesięcioleci? Czy pamięć kulturowa, wartości i tożsamość różnych grup pozwalają nam dotrzeć do postfeudalnych mechanizmów i struktur społecznych – na te pytania odpowiedzą uczestnicy Ziemiaństwo, szlachta i arystokracja: perspektywy postfeudalne.
Obrady Sejmu Wielkiego stały się jednym z filarów polskiej świadomości narodowej – mówił w poniedziałek sekretarz stanu w MKiDN Jarosław Sellin podczas otwarcia wystawy „Szlachta sandomierska na Sejmie Wielkim 1788-1792”. Wernisaż odbył się na Zamku Królewskim w Sandomierzu.
Figura Onufrego Zagłoby - jednego z najbarwniejszych bohaterów Trylogii Henryka Sienkiewicza - ma stanąć w Radomiu. Zdaniem pomysłodawców pomnika, postać szlachcica nawiązuje do zjazdów szlacheckich w Radomiu, gdzie na przełomie XVII i XVIII w. obradował Koronny Trybunał Skarbowy.
W konfederacji barskiej możemy widzieć pierwsze powstanie narodowe – mówi PAP prof. Zofia Zielińska z Instytutu Historycznego UW. 250 lat temu, 29 lutego 1768 r. w Barze na Podolu została zawiązana konfederacja szlachty w obronie wiary katolickiej i niepodległości Rzeczypospolitej.
Nieznane portrety szlachty w mundurach Stanów Galicyjskich, czyli sejmu prowincjonalnego, działającego na terenach polskich włączonych do monarchii habsburskiej pod mianem Królestwa Galicji i Lodomerii, można oglądać na wystawie w Zamku Królewskim na Wawelu.
15 listopada 1620 r. w drodze na poranne niedzielne nabożeństwo do warszawskiej Kolegiaty św. Jana Zygmunt III Waza został raniony czekanem przez niezrównoważonego szlachcica Michała Piekarskiego. Po schwytaniu niedoszłego królobójcę poddano torturom i 26 listopada publicznie stracono. Piekarski przeszedł do historii jako jedyny przedstawiciel polskiej szlachty, który próbował zabić swego króla.
"Noblesse oblige. Rzecz o szlachcie polskiej" to książka napisana przez Andrzeja Kacperskiego z nostalgią i wyrzutem. Autor stara się zobrazować kształtowanie się stanu szlacheckiego, jego rozwój dokonania, wzloty i upadki tak w oparciu o dokumenty historyczne, jak i wzbogacić je barwnym opisem literatury pięknej w różnych fazach i formach.
„Podczas kolejnych elekcji szlachta zjawiała się na polu elekcyjnym w większej liczbie wtedy, gdy doświadczała arogancji rządzących, demoralizacji życia publicznego przez magnatów lub obawiała się, że antagonizmy między stronnictwami doprowadzą do wojny domowej. Doświadczenie pierwszego sejmu elekcyjnego (..) wskazywało, że obecność znaczących sił niezależnej szlachty skutecznie studzi zapędy antagonistów”. pisze Jan Dzięgielewski w kwietniowym numerze magazynu "Mówią Wieki"