Władysław Strzemiński, Projekt kompozycji wnętrza mieszkaniowego, 1930. Źródło: Katarzyna Kobro, Władysław Strzemiński, Kompozycja przestrzeni. Obliczenia rytmu czasoprzestrzennego
Prace awangardowych twórców, m.in. Pieta Mondriana, Theo van Doesburga, Katarzyny Kobro i Henryka Stażewskiego będzie można oglądać na wystawie "Organizatorzy życia. De Stijl, polska awangarda i design", dostępnej od piątku w Muzeum Sztuki w Łodzi.
Kuratorki wystawy, Paulina Kurc-Maj i Anna Saciuk-Gąsowska, postanowiły zaprezentować powiązania holenderskiego ugrupowania artystycznego de Stijl z polskimi awangardystami. Ich zdaniem, wątek ten był do tej pory często usuwany na dalszy plan; akcentowano przede wszystkim wpływ, jaki na polską sztukę nowoczesną tamtych czasów wywarł rosyjski konstruktywizm.
"Ekspozycja odwołuje się do zagadnień istotnych w projektach awangardy, której głównym celem było stworzenie zupełnie nowej kultury plastycznej, przekształcenie i ulepszenie otaczającego świata, m.in. przez projektowanie architektury, wnętrz i mebli" – podkreśliły kuratorki.
Zwiedzający będą mogli obejrzeć prace m.in. Pieta Mondriana, Theo van Doesburga, Jeana Gorina, Barta van der Lecka, Kurta Schwittersa, a także Henryka Stażewskiego, Władysława Strzemińskiego i Katarzyny Kobro. Łącznie będzie to około 130 obiektów: rzeźb, obrazów, rysunków, a także makiet, rekonstrukcji oraz zdjęć archiwalnych, pochodzących nie tylko z kolekcji łódzkiego Muzeum Sztuki, ale również z muzeów holenderskich, m.in. Van Abbemuseum (Eidhoven), Het Nieuwe Instituut (Rotterdam), Centraal Museum (Utrecht), Stedelijk Museum (Amsterdam) oraz z Roberto Polo Gallery działającej w Brukseli.
De Stijl jako ugrupowanie artystyczne było najaktywniejsze w latach 1917–20. W grupie tej działali m.in.: Piet Mondrian, Theo van Doesburg, Georges Vantongerloo, Bart van der Leck, Vilmos Huszar, Gerrit Rietveld, Cornelis van Eesteren, Willem van Leusden, Jacobus Johannes Pieter Oud, Robert van't Hoff czy Jan Wils. Punktem wyjścia dla modelu sztuki grupy De Stijl była opracowana przez Pieta Mondriana idea neoplastycyzmu.
Jak wyjaśniły kuratorki, idea nie ograniczała się jedynie do stworzenia prostej idei wzornictwa przemysłowego, ale kompleksowego modelu kształtowania formy plastycznej, która manifestować się miała się na różnych poziomach i poprzez współoddziaływanie rozmaitych dziedzin sztuki: malarstwa, rzeźby czy architektury, a nawet muzyki i literatury.
Na początku lat 20. XX wieku polscy awangardyści powołali grupę Blok; ukazał się pierwszy numer pisma i nawiązano bliższe relacje między przedstawicielami polskiej i holenderskiej awangardy. Doszło do wymiany korespondencji, przedruków artykułów i fotografii zrealizowanych projektów. Według kuratorek, artystów obu ugrupowań łączył ten sam cel - organizowanie nowoczesnego życia przy pomocy sztuki.
Otwarciu wystawy "Organizatorzy życia" towarzyszyć będzie ponowne udostępnienie zwiedzającym Sali Neoplastycznej, zaprojektowanej przez Władysława Strzemińskiego. Sala oraz towarzysząca jej ekspozycja powróciła na swoje stałe miejsce w łódzkim Muzeum po kilkumiesięcznym okresie eksponowania jej w Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia w Madrycie.
Wystawa będzie ostatnią z serii ekspozycji, które łódzkie Muzeum Sztuki przygotowało w 2017 roku w ramach obchodów stulecia awangardy w Polsce. (PAP)
autorka: Agnieszka Grzelak-Michałowska
edytor: Paweł Tomczyk
agm/ pat/
