Twórczość 30 polskich artystów, reprezentujących tzw. sztukę nieprofesjonalną, można od środy oglądać na wystawie w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Udostępniono m.in. prace najsłynniejszych polskich prymitywistów: Nikifora oraz Teofila Ociepki.
Wystawa nosi tytuł „Poza kanonem. Sztuka bez dyplomu”. Według kuratorki Agnieszki Kozdęby, przedstawieni na wystawie autorzy materializowali swoje wizje, wyobrażenia i wrażliwość artystyczną, pomimo różnic w wykształceniu i różnych życiowych doświadczeń.
„Tworzyli, bądź wciąż tworzą, sztukę wynikającą z wewnętrznych potrzeb, niemieszczącą się w klasycznych kanonach uniwersyteckich, niekształconą, intuicyjną” - powiedziała Kozdęba.
Na wystawie znalazły się prace tzw. „naiwnych”, czyli malarstwo prymitywistów, analfabetów, osób niepełnosprawnych intelektualnie i wyeliminowanych społecznie. Są wśród nich akwarele i rysunki Nikifora Krynickiego (1895-1968), jednego z najsłynniejszych polskich prymitywistów.
Zaprezentowano także twórczość Marianny Wiśnios (1909-96), artystki nieprofesjonalnej, której talent odkryła nauczycielka jej syna. Wiśnios przenosiła na papier swoje modlitwy, zapamiętane legendy, przyśpiewki, żywoty świętych i różnorodne motywy chrześcijańskie.
Zobaczyć można też przykłady twórczości Katarzyny Gawłowej (1896-1982), która uzdolnienia plastyczne przejawiała od najmłodszych lat, zamalowując ściany, sufity, drzwi, piec w swoim wiejskim domostwie. Odkryto ją, gdy miała 77 lat. Zaczęła wówczas malować na dykcie i papierze.
Eksponowane są prace z kręgu tzw. twórczości psychopatologicznej, m.in. Edmunda Monsiela (1897-1962) czy Władysława Sułowskiego (1922-72). Artyści ci cierpieli na choroby psychiczne. Monsiel tworzył w tajemnicy - po jego śmierci znaleziono ponad 500 prac i na podstawie charakterystycznych motywów zdiagnozowano u niego schizofrenię.
Osobna część ekspozycyjna obejmuje dzieła tzw. śląskich wizjonerów: Teofila Ociepki (1891-1978); i Erwina Sówki (ur.1936).
Prezentowane na wystawie prace pochodzą z kolekcji Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Muzealny Dział Sztuki Nieprofesjonalnej powstał w 1979 r. jako jeden z pierwszych w Polsce. Zbiór liczy obecnie ponad 700 obiektów. (PAP)
ilp/ pat/
