Fotografia obozowa rotmistrza Witolda Pileckiego, założyciela Związku Organizacji Wojskowej w KL Auschwitz. Fot. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau
Jeszcze w tym roku Muzeum Auschwitz otworzy na parterze bloku 11 w byłym niemieckim obozie Auschwitz stałą ekspozycję poświęconą obozowej konspiracji. Zastąpi ona wystawę, która znajduje się na piętrze budynku – podało w piątek Muzeum.
Paweł Sawicki z biura prasowego instytucji wyjaśnił, że dotychczasową ekspozycję zwiedzać mogą jedynie osoby indywidualnie po uzgodnieniu z muzealnym działem obsługi odwiedzających. „Pierwsze piętro bloku 11 jest niedostępne dla grup ze względów bezpieczeństwa. Stan stropów nie pozwala na przebywanie tam dużej liczby osób, a budynek ten wraz z podziemiami jest częścią wystawy głównej i przychodzą do niego niemal wszyscy odwiedzający” – powiedział.
Sawicki powiedział, że pierwsza część ekspozycji skupi się na działaniach podejmowanych od początku utworzenia obozu przez polskich więźniów, zarówno wojskowych, jak i cywilnych. „Mowa tu będzie m.in. o Związku Organizacji Wojskowej utworzonym przez rtm. Witolda Pileckiego oraz o innych polskich komórkach konspiracyjnych, które tworzyli reprezentanci różnych środowisk politycznych” – wyjaśnił.
Jak dodał, Pilecki będzie bohaterem odrębnej części wystawy, w której oprócz jego biogramu i fotografii, znajdą się fragmenty meldunków powstałych na podstawie doniesień rotmistrza z obozu, a także raportu, który sporządził on po ucieczce z Auschwitz.
Ekspozycja mieściła się będzie w sali, z której okien widać dziedziniec bloku 11, na którym Niemcy rozstrzelali wiele tysięcy osób, w tym członków obozowej konspiracji. „Dlatego też ważną częścią wystawy będą informacje na temat represji, jakie spotykały członków obozowego ruchu oporu” – dodał Sawicki.
W drugiej części ekspozycji przedstawiony zostanie rozwój organizacji ruchu oporu w Auschwitz tworzonych przez więźniów z innych krajów. „Odrębne struktury tworzyli m.in. sowieccy jeńcy wojenni, Czesi, czy Francuzi. W maju 1943 r. międzynarodowe środowiska lewicowe utworzyły Grupę Bojową Oświęcim, która w połowie 1944 r. porozumiała się z polską konspiracją ZOW, tworząc wspólną Radę Wojskową Oświęcim” – dodał Paweł Sawicki.
Pracownik Muzeum zaznaczył, że ważnym zadaniem obozowej konspiracji było dokumentowanie i przesyłanie za druty dowodów zbrodni popełnionych przez Niemców w Auschwitz. „Na wystawie odwiedzający zobaczą najważniejsze dokumenty, które udało się przekazać światu dzięki odwadze więźniów. To m.in. lista 6868 nazwisk polskich więźniarek, które zginęły w obozie w okresie od sierpnia 1942 do stycznia 1945 oraz fotokopie planów komór gazowych i krematoriów w Birkenau” – zaznaczył Sawicki.
Wystawa pokaże też miejsca związane z działalnością konspiracyjną, przybliży akcję zaopatrzenia szpitali obozowych w lekarstwa, opowie o różnych próbach poprawy losów więźniów, a także o ucieczkach zorganizowanych przez ruchu oporu.
„Oddzielnym zagadnieniem będzie konspiracja, którą udało się stworzyć odizolowanym więźniom Sonderkommando, przede wszystkim Żydom zmuszonym przez esesmanów do obsługi urządzeń zagłady. W październiku 1944 r. zorganizowali bunt i próbę zbiorowej ucieczki. Członkowie Sonderkommando dokumentowali zagładę prowadzoną w komorach gazowych w kilku wykonanych z narażeniem życia relacjach, które po wojnie odnaleziono zakopane w rejonie ruin krematoriów” – podkreślił Sawicki.
Muzeum wystawę przygotowuje z własnych funduszy.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
W 1947 r. na terenie byłych obozów Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau powstało muzeum. W ub.r. zwiedziło je 2,1 mln osób. Były obóz w 1979 r. został wpisany, jako jedyny tego typu obiekt, na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ agz/
