Wystawa „Harcerze Szarych Szeregów w okupowanym Krakowie”
„Harcerze Szarych Szeregów w okupowanym Krakowie” - to tytuł wystawy, którą w sobotę otworzyło Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. Ma ona upamiętniać 75. rocznicę powstania Szarych Szeregów oraz Polskiego Państwa Podziemnego.
„Ekspozycja jest pewnego rodzaju hołdem złożonym kombatantom, których jest już coraz mniej. Przypominamy nazwiska harcerzy Szarych Szeregów poległych i pomordowanych w czasie wojny. Ale przypominamy też, że Szare Szeregi działały także w Krakowie, ponieważ większość osób kojarzy je z Warszawą. Nic dziwnego, to w stolicy organizowano najbardziej spektakularne akcje” - powiedziała przed wernisażem PAP kurator wystawy Maria Konieczna.
W Muzeum AK zwiedzający obejrzą dokumenty i zdjęcia przybliżające historię i działalność Szarych Szeregów na terenie Krakowa. Będzie można zobaczyć konspiracyjną prasę, odznaczenia pochodzące z prywatnych zbiorów weteranów Szarych Szeregów.
Zainteresowani – mówiła kurator – zapoznają się z losami podgórskiego plutonu Grup Szturmowych „Alicja”, ofiarną działalnością najmłodszych harcerzy tj. Zawiszaków, z pełną pasji pracą wydawniczą konspiracyjnych wydawców i kolporterów gazetek „Na Ucho”, „Na Tropie” i „Watra”.
Po raz pierwszy publicznie będzie pokazany pistolet należący do Edwarda Heila - komendanta Szarych Szeregów w Krakowie, który został rozstrzelany przez hitlerowców 27 maja 1944 roku przy ul. Botanicznej - mówiła PAP kurator wystawy Maria Konieczna. Broń podarował muzeum syn komendanta.
Jak podkreśliła kurator, po raz pierwszy publicznie będzie pokazany pistolet należący do Edwarda Heila - komendanta Szarych Szeregów w Krakowie, który został rozstrzelany przez hitlerowców 27 maja 1944 roku przy ul. Botanicznej. Broń podarował muzeum syn komendanta.
W czasie wojny krakowscy szaroszeregowcy rozkolportowali dwa fałszywe wydania niemieckiej gadzinówki „Gońca Krakowskiego” (w lipcu i grudniu 1943 roku). Te właśnie fałszywe wydania, których treści skierowane były przeciwko niemieckiemu okupantowi, zaprezentuje muzeum.
Podczas zwiedzania ekspozycji goście obejrzą również film „Szara służba” w reż. Artura Uczkiewicza i Pawła Lisowskiego. Dokument powstał w ubiegłym roku i ukazuje historię Szarych Szeregów na terenie Krakowa. W filmie swoimi wspomnieniami dzielą się po latach harcerze z terenu Ula „Smok” (kryptonim krakowskiej chorągwi Szarych Szeregów). Ich opowieści wzbogacają sceny przypominające historyczne wydarzenia, a odtworzone przez grupy rekonstrukcji historycznej.
Wystawa w Muzeum AK potrwa do 24 grudnia. Potem będzie prezentowana w szkołach noszących imię Szarych Szeregów.
Obchody 75. rocznicy powstania Szarych Szeregów oraz utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego trwały w Krakowie od piątku. W tym czasie odbyły się m.in. spotkania weteranów Szarych Szeregów z młodzieżą szkolną i harcerską, zajęcie edukacyjne dla najmłodszych, gra miejska „Tropem Krakowskich Szarych Szeregów”, spacer historyczny po cmentarzu Rakowickim „Tropem harcerskich mogił”.
Szare Szeregi zostały założone 27 września 1939 roku przez członków Naczelnej Rady Harcerskiej. Były konspiracyjną organizacją młodzieżową podzieloną na chorągwie, hufce, drużyny i zastępy, na której czele stał Naczelnik z Kwaterą Główną zwaną Pasieką. Działały na terenie niemal całej okupowanej II Rzeczpospolitej.
Skupiały młodzież w wieku powyżej 12 lat - 12-15 -latkowie ("Zawiszacy") pełnili służbę pomocniczą, 16-18 latkowie ("Bojowe Szkoły") uczestniczyli w tzw. "małym sabotażu" i zajmowali się akcją propagandową, zaś młodzież powyżej 18 lat ("Grupy Szturmowe") pełniła już służbę w tzw. "wielkim sabotażu", biorąc udział w akcjach bojowych. Program organizacji określany w skrócie "Dziś-jutro-pojutrze" oznaczał zaangażowanie w konspirację - "dziś", walkę powstańczą - "jutro" oraz pracę w wolnej Polsce - "pojutrze". Szare Szeregi zostały rozwiązane 17 stycznia 1945 roku. (PAP)
bko/ mag/
