Pisanki zdobione niemal wszystkimi tradycyjnymi technikami, w tym wydrapywaniem, malowaniem woskiem, batikiem, oklejanych słomą, a nawet okutych miedzianymi blaszkami, można od piątku oglądać na wystawie w Muzeum Regionalnym w Jaśle.
Prezentowane pisanki pochodzą z Muzeum Centrum Kultury w Trebiszowie na Słowacji. Na ekspozycji, która potrwa do końca kwietnia, można zobaczyć około 450 pisanek.
Jak zaznaczył w rozmowie z PAP Mariusz Świątek z jasielskiego muzeum, pokazane na ekspozycji pisanki stanowią tylko ułamek zbiorów z Trebiszowa, który w swojej kolekcji ma ponad 2 tysiące tych zdobionych jajek wielkanocnych, głównie ze Słowacji, ale są także z Bułgarii i Węgier. Zapewnił jednocześnie, że wystawa „Trebiszowskie pisanki w Jaśle” prezentuje różnorodność i bogactwo zdobień wielkanocnych jajek zebranych w tamtejszym muzeum.
Wśród pokazanych pisanek można zobaczyć takie, na których wzory są wydrapywane, malowane woskiem, czy techniką batiku. Jak wyjaśnił Świątek, w technice batiku wzór także malowany jest woskiem, ale później jest on zdrapywany, a na skorupce pozostaje wzór w kolorze skorupki, którą wcześniej, jeszcze przed malowaniem, można było zabarwić. Tymczasem w technice malowania woskiem, najczęściej kolorowym, pozostaje on na skorupce, tworząc wypukły wzór.
Oprócz jajek malowanych pokazano także oklejane słomą, oplatane sznurkiem i drutem.
Ciekawostką są pisanki kowalskie, wykonane przez przedstawicieli tego zawodu. Są one okute miedzianymi blaszkami, wycinanymi w kształty narzędzi kowalskich, takich jak młoty, obcęgi, kowadła, a także w symbole Męki Pańskiej i liście palmy.
Kowalskie pisanki są wypełnione piaskiem, w odróżnieniu od pozostałych, które są wydmuszkami. Umożliwia to okucie ich blaszkami; pusta skorupka nie utrzymałaby takiego zdobienia. Ponadto pisanki te są na stałe przymocowane do podstawek w kształcie miniaturowych podkówek.
Pokazane na wystawie pisanki zostały wykonane w ciągu ostatnich 20 lat, najczęściej z jaj kurzych, gęsich, choć zdarzają się też strusie.
Pisanki pochodzą z Muzeum w Trebiszowie. Kolekcja pisanek stanowi jeden z najmocniejszych filarów zbiorów etnograficznych tej placówki. Muzeum od wielu lat organizuje konkursy pisanek, dzięki czemu pozyskuje nowe egzemplarze. W kolekcji ma ich ponad 2 tysiące sztuk, zdobione batikiem, malowane woskiem, a także tuszem, oklejanie słomą, oplatanie drucikiem, wydrapywane. W zbiorze znajduje się także 11 pisanek ozdobionych ćwiekami. (PAP)
autor: Agnieszka Pipała
api/ agz/
