Józef Piłsudski i Wacław Sieroszewski w intendenturze Legionów w Zakopanem. Zima 1915-1916. Fot. PAP/CAF/Reprodukcja
Wystawę poświęconą Legionom Polskim w walce o wolność ojczyzny, ich związkach z Zakopanem otwarto w poniedziałek w tym mieście. Na ekspozycji znalazły się osobiste pamiątki legionistów Piłsudskiego.
Na wystawie można oglądać cenne pamiątki po legioniście, obrońcy Lwowa i najmłodszym generał II RP Mieczysławie Borucie – Spiechowiczu. Wśród tych pamiątek są m.in. lornetka, zegarek, scyzoryk i pulares. Na ekspozycji są także pamiątki użyczone przez prawnuka legionisty i hallerczyka Franciszka Króla-Łęgowskiego: odznaczenia wojskowe, części umundurowania, książeczki i dokumenty wojskowe z czasów II Rzeczpospolitej.
Jedna z fotografii przedstawia marszałka Józefa Piłsudskiego w Kościelisku koło Zakopanego. Na kolejnych można oglądać Piłsudskiego podczas wykładów teoretycznych kierowanych do Związku Strzeleckiego z Małopolski. Na innym zdjęciu widnieje Piłsudski wraz z gen. Bolesławem Wieniawą-Długoszowskim, Wacławem Sieroszewskim i gen. Bolesławem Roją, którzy obradowali w Zakopanem o przyszłości Związku Strzeleckiego.
„Marszałek spędzał wakacje pod Giewontem, zatrzymywał się w domu przy ul. Kasprowicza w Zakopanem lub w sanatorium w Kościelisku oraz w Bukowinie Tatrzańskiej” – opowiadał podczas otwarcia wystawy kurator wystawy Adam Kitkowski.
Jak podkreślił, to w mieście pod Giewontem najpierw ogłoszono niepodległość – dzień przed Krakowem i Tarnowem.
„Historycy spierają się czy Zakopane, Tarnów czy Kraków pierwsze ogłosiły niepodległość. Niewątpliwie to Zakopane, bo już 13 października 1918 roku na ówczesnym placu targowym, a dzisiejszym Placu Niepodległości obok Krupówek, odbyło się zgromadzenie obywatelskie ogłoszone przez naczelnika gminy. Przewodniczącym zgromadzenia wybrano Stefana Żeromskiego, a wiceprzewodniczącymi gen. Mariusza Zaruskiego i Wincentego Szymborskiego (ojca noblistki). 30 października rano ogłoszono niepodległość Rzeczpospolitej Zakopiańskiej, a na czele tego skrawka wolnej Polski na południowych kresach stanął Stefan Żeromski” – mówił Kitkowski.
Publicysta, prozaik i dramaturg Stefan Żeromski przebywał przez cztery lata w Zakopanem lecząc się na płuca. Za zgodą wszystkich formacji politycznych i niepodległościowych został powołany na prezydenta Rzeczypospolitej Zakopiańskiej. Wówczas wojska austriackie zostały rozbrojone, przejęto składy broni i stację telefoniczną. Formalnie Rzeczpospolita Zakopiańska istniała do 16 listopada.
Wystawę w Zakopiańskim Centrum Edukacji będzie można oglądać do połowy grudnia.(PAP)
szb/ par/
