Reprezentujący Grupy Oporu "Solidarni" Bolesław Jabłoński (P) i dyrektor AAN dr Tadeusz Krawczak. Fot. PAP/T. Guz
Archiwum Grup Oporu "Solidarni", podziemnej struktury, znanej w latach 80. głównie z tzw. akcji miejskich polegających na rozrzucaniu w Warszawie patriotycznych ulotek w masowych ilościach, trafiło w piątek do zasobu Archiwum Akt Nowych w Warszawie.
Na przekazany zbiór składają się m.in. ulotki i odezwy drukowane i rozrzucane przez członków Grup Oporu, fotografie, wydawnictwa i prasa konspiracyjna wydawana w drugim obiegu. Zgromadzone zostały przez Bolesława Jabłońskiego ps. Omega.
"Dla większości z nas tutaj zgromadzonych akcja miejska, ruch oporu, wszystko to co upowszechniała Oficyna Wydawnicza +Rytm+ były niemalże chlebem powszednim (...) Należy jednak pamiętać, że przybywa ludzi młodych, dla których lata 80. są już historią" - mówił podczas uroczystego przekazania dokumentów naczelny dyrektor Archiwów Państwowych prof. Władysław Stępniak. Jak zaznaczył, dzięki przekazanym dokumentom, które będą udostępniane, młodzi ludzie będą mogli lepiej poznać historię.
Powstanie Grup Oporu "Solidarni" wiąże się z wprowadzeniem stanu wojennego. Należeli do nich głównie młodzi ludzie - studenci i uczniowie. Początkowo środowiska te skupiły się wokół Andrzeja Niedka ps. Alek tworząc Grupy Specjalne. Przy organizowaniu ich uczestniczyli byli żołnierze Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej. Zimą 1982/1983 kierownictwo Grup przejął Teodor Klincewicz ps. Borys, Rafał i Teoś, wiceprzewodniczący Komisji Krajowej NZS i przewodniczący NZS na Politechnice Warszawskiej, ukrywający się od 13 grudnia 1981 roku.
Powstanie Grup Oporu "Solidarni" wiąże się z wprowadzeniem stanu wojennego. Należeli do nich głównie młodzi ludzie - studenci i uczniowie. Początkowo środowiska te skupiły się wokół Andrzeja Niedka ps. Alek tworząc Grupy Specjalne. Przy organizowaniu ich uczestniczyli byli żołnierze Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej.
Od samego początku grupy podporządkowały się Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze. W 1984 r. na wniosek Zbigniewa Bujaka organizacja zmieniła nazwę na Grupy Oporu "Solidarni". W jej ramach funkcjonowało około 26 grup.
W skład kierownictwa Grup Oporu - obok Klincewicza - wchodzili: Grzegorz Jaczyński ps. Grzesiek i Grześ, Piotr Mazurek ps. Długi Piotr, Wojciech Fabiński ps. Janusz, Janusz Ramotowski ps. Przem i Jacek Juzwa ps. Grzegorz.
Podstawową działalnością Grup Oporu "Solidarni" były tzw. akcje miejskie, spektakularne działania w miejscach publicznych. Należało do nich „przemysłowe” rozrzucanie ulotek na ulicach miasta (m.in. z dachów budynków oraz za pomocą specjalnie konstruowanych wyrzutników mechanicznych, chemicznych i pirotechnicznych). Chodziło o takie sypanie ulotek, żeby, jak mówił „Teoś”, było „puszysto".
Grupy wywieszały wielkie transparenty, nadawały audycje radiowe do więźniów na Mokotowie, odtwarzały audycje opozycyjne w miejscach publicznych za pomocą tzw. gadał oraz organizowały happeningi uliczne.
Na potrzeby tej działalności zorganizowano sekcję transportu, która zajmowała się odbiorem, przechowywaniem i dystrybucją maszyn i materiałów drukarskich przemycanych z Zachodu. Teodor Klincewicz wraz z Bolesławem Jabłońskim i Andrzejem Niedkiem założyli Oficynę Wydawniczą "Rytm", która w latach 1983-1989 wydawała publikacje patriotyczne.
W ramach Grup Oporu działała też sekcja legalizacji, którą kierował Jerzy Gumowski ps. Guma. Pozostająca w głębokiej konspiracji sekcja sfałszowała na potrzeby RKW Mazowsze około 80 dowodów osobistych i wykonała całą masę innych dokumentów.
W sobotę w Warszawie z Marymontu na Wyścigi będzie kursował specjalny tramwaj „Linia Oporu”, który ma przypominać historię Grup Oporu "Solidarni". W godzinach 11.00-15.00 będzie można spotkać w nim członków Grup Oporu, obejrzeć wystawę poświęconą tej organizacji oraz samodzielnie wykonać ulotkę na maszynie drukarskiej z lat 80.
Organizatorami uroczystości poświęconych historii Grup Oporu "Solidarni" są Instytut Pamięci Narodowej, Stowarzyszenie Wolnego Słowa i Archiwum Akt Nowych. (PAP)
dsr/ ls/
